Alman ozanı ve oyun yazarı (Sesswegen, Livonya, 1751-Moskova, 1792). Bir din adamının oğlu olan jakob Michael Reinhold Lenz, Königsberg’de öğrenim gördükten sonra genç yaşta kendini edebiyata verdi. Uzun bir şiir (Felaketler) ile bir tiyatro oyunu (Yaralı Nişanlı) yazdı. Goethe ile dostluk kurarak Strum und Drang (Fırtına ve Hamle) akımının en ateşli temsilcisi oldu. Tiyatro Üstüne Notlar’ında (1774) ilgi çekici tiyatro oyunlarını yazarken etkilendiği Shakespeare’in estetiğini övdü. Der Hofmeister, öder Verteile der Privaterziehung (Özel Öğretmen ya da Özel Eğitimin Yararları, 1774) ve Die Soldaten (Askerler, 1776) adlı oyunlarında toplumsal sorunları yoğun biçimde ortaya koydu.
Goethe’nin desteğine sığınarak kısa bir süre Weimar’da yaşadı ve burada skandala yol açtı. Tedirgin ve taşkın bir yapısı olan Lenz, DieLiebe auf dem Lande (Köyde Aşk; ölümünden sonra 1798’de yayımlandı) adlı şiirinde Goethe’nin sevdiği kadın olan Friedrike Brion’a olan aşk eğilimlerini değişik bir bağlamda verdi.
Çevresinin ve dostlarının onu anlamaması, Goethe’nin kız kardeşi Cornelia Schlosser ve daha sonra da Henriette von Wladner’e olan aşklarından kaynaklanan hayal kırıklıkları nedeniyle korkunç bir yalnızlığa sürüklendi. Uzun dramatik şiiri Pandaemonium germanicum’da (ölümünden sonra 1819’da yayımlandı) dehasını ortaya koydu ama daha sonra herkes tarafmdan ezildiğine inanmaya başladı. 1778’de büyük bir çılgınlığa kapılan Lenz, Alsace’ı yürüyerek geçti ve Steintal’da yüksek Vosges vadisinde yerleşmiş olan ve burada çocukları eğiten iyiliksever papaz Oberlin’e sığındı (Alman romantik oyun yazan Georg Büchner Lenz adlı anlatısında Lenz’in bunalımlarından ve Oberlin’in yanında geçirdiği dönemden kesitler vermiştir). Daha sonra Riga ve Petersburg’a gitti, yaşamının son yıllarım Moskova’da geçirdi. Bütün baskı biçimlerinin geçersizliğini ortaya koyan Lenz’in başkaldırısının acıklı derin anlatımı, yapıtlarının çarpıcılığı, çağdaşlarım ve sonraki kuşaklan tedirgin etmiştir. Lenz’in yapıtlarım sahneye koyan Bertolt Brecht ise bunlardan etkilenmiş ve Özel Öğretmen adlı yapıtın son derece kişisel bir uyarlamasını yapmıştır.
Son Yorumlar