Fransız yazarı La Rochefoucauld Hayatı ve Özdeyişleri

Fransız yazarı (Paris, 1613-Paris 1680).

Angoumois asıllı büyük bir feodal ai­leden gelen La Rochefoucauld dükü François, daha çocuk denecek yaşta saray görevlilerinden birinin kızıyla evlendi. Hayalperest ve yiğit bir kişi olarak Richelieu’ye karşı girişilen, Mme de Chevreuse’ün hazırladığı komploya katıldı, Fronde hareketinde yer aldı, Mme de Longueville’in hatırı için Conde prensinin dava­sını destekledi. Giriştiği mücadele­lerde başarısızlığa uğrayıp birçok kez yaralanınca Verteuü’deki arazisine çekilerek Mâmoires’ını (Anılar) yaz­maya başladı; daha sonra soylu kişi­lerin toplandıkları “salon”larda gö­züktü. Özellikle Özdeyişlerini (Maximes) yazdığı Mme de Sable’nin, Mme de Sevigne’nin ve Mme de la Fayette’ in salonlarına devam etti. Yakm dost­luğunu kazandığı Mme de La Fayette’in kendisi üstünde büyük ve olum­lu bir etkisi oldu, acılarını hafifletti (La Rochefoucauld 1672’deki savaş sı­rasında, iki oğlunu yitirmişti).

Özdeyişler

La Rochefoucauld 1662’de yayımladı­ğı ilk yapıtıMemoires’da (Anılar), sa­rayda yakından gözlemleme olanağı bulduğu olayları anlattı. Ama asıl ününü Özdeyişler (Maximes, 1664) ge­nel başlığıyla bilinen Reflexions ou Sentences et Maximes morales (Dü­şünceler ya da Vecizeler ve Ahlaksal Özdeyişler) ile yapılır.Gerçekten de, La Rochefoucauld ilk kez Mme de Sable’ nin salonunda gerçekleştirmeye baş­ladığı Özdeyişler ’ini 1664’te bir ara­ya getirip yayımlayınca kısa sürede tanındı; bununla birlikte Fransız Akademisi’ne üye olmak için başvuruda bulunmak istemedi. Özdeyişler derle­mesi beş alü yıllık bir çabanın ürünüy­dü ve La Rochefoucauld her baskıda yapıtım geliştirdi: Sağlığında gerçek­leştirdiği son baskı 1678 tarihini taşıyor ve yapıtta 541 özdeyiş yer alı­yordu.

La Rochefoucauld yaşamının başarı­sızlıkla geçmiş olması nedeniyle son derece kötümser bir yazardır. Nite­kim bu kötümserlik Özdeyişler’de açık seçik bir biçimde görülür. Ona göre “ırmaklar nasıl denize dökülüyorsa, erdemler de öylece çıkar denizine dö­külür”. İnsanın en temel özelliği ben­cil olması, her işte yalnızca kendi çı­karım gözetmesidir. Dostluk, sevgi, acıma, vb. hep bencilliğin değişik gö­rünümleridir La Rochefoucauld’ya gö­re.

Döneminin bütün öbür klasik yazarla­rı gibi La Rochefoucauld da yalnızca erdeme inanır ve ona önem verir. Öz­saygısını, utanmayı ve ılımlılığı insa­na değer veren erdemler olarak gö­rür; daha doğrusu, karşılığında bir şey beklenmeyen davranışları ancak gerçek erdemler olarak kabul eder. Erdemli olmak, bilinçli olmak ve ger­çek olmak demektir.Kötümserliği açısmdan Pascal’e yak­laşan La Rochefoucauld, insan kişili­ğine yönelttiği son derece sistemli incelemeleriyle de ondan ayrılır. Ger­çekten de, bilinçli olma kaygısı, den­geli, tutarlı, ölçülü anlatım kullanma bakımından da en yetkin biçimde ken­dini gösterir. La Rochefoucauld, kul­landığı her sözcüğün hesabını veren, döneminin üslup kurallarına son de­rece bağlı bir klasik yazardır.

Hadi Paylaş!Share on FacebookTweet about this on TwitterShare on Google+Share on RedditPin on Pinterest

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.