Onayaklılar (Decapoda) takımının iki- solungaçlılar (Dibranchiata) altsınıfından kafadanbacaklı (Cephalopoda) yumuşakça.
Kuvvetli boynuzsu çeneleriyle yakaladığı avını zehir bezlerinin salgısıyla felce uğratan kalamar (Allotheutis subulata).
Kalamarlar, Teuthoidea alttakımmda yer alırlar ve çeşitli aüelere dağılmışlardır. Bunlar, öbür onayaklılar gibi, sekiz kısa kol ve iki uzun dokunacı olan mekik biçiminde kafadanbacaklılardır. Sırt kesiminin bir deri girintisi içinde bulunan kavkıları boynuzsu maddeden yaprak biçiminde bir iç kavkıdır (ya da telek). En yaygın tür olan adi kalamar (Loligo vulgaris) ancak 80 cm boyunda olabilir. Ommastrephes cinsi daha büyüktür; dev kalamar Architeuthis princeps’in boyuysa dokunaçlarıyla birlikte en az yirmi metre kadardır. Bu tür, Norveç, İskoçya ve Newfoundland kıyılarında bazen karaya vurduğu için özellikle tanınır. Dev kalamarın 40 cm çapında olan gözleri, hayvanlar evreninde rastlanan en büyük gözdür. Onayaklılardan olan Belemnoidea alt takımı, Triyas’tan Oligosen’e kadar yaşamış olan fosil biçimleri kapsar. Kavkıların puro biçiminde bir mahmuzu (rostrum), bölmeli bir fragmokonu, ön ve sırt bölümünü oluşturan boynuzsu yapıda bir proostrakumu vardır. Mürekkep kesesi gibi yumuşak bölümler kimi zaman fosilleşmiştir, jüra’da yaşamış gerçek belemnitlerinse çok gelişmiş bir mahmuz ve proostrakumu vardır. Belemnoteuthis cinsi, Liyas’ta ortaya çıkmış olan kalamarların atası sayılabilir; bunların kavkıları gerçekte çok uzun bir proostrakumdan başka bir şey değildir. Onayaklıların bir başka alttakımıysa Eyosen’ de ortaya çıkmış olan Sepioidea ’dır, bunların mahmuz ve proostrakumları küçülmüştür. Bu grubun örnek türü olan mürekkepbalığı (Sepia officinalis), kalamarlardan daha ince ve 30 cm boyundadır. Denizlerin kumlu diplerinde yaşar, yassı balıklar gibi yere adeta yapışır. Düşmanlarından korunmak için, apansızın ve birçok kez renk değiştirir. Kavkısı, iyi tanınan “mürekkepbalığı kemiği”dir. Sepiola (Sepiola rondeleti), oldukça geniş iki yüzgeci bulunan, 5 cm boyunda küçük bir mürekkepbalığıdır. Spirula’nın (Spirula spirula) sarmal biçimde küçük bir iç kavkısı vardır ve çok derin sularda yaşar. Onayaklılar etçildir; yengeçler ve balıklarla beslenirler.
Son Yorumlar