Hematopoyez: Kan Yuvarlarının Oluşumu
Embriyoda kan hücreleri mezanşim kökenlidirler ve kan adacıkları çeperlerinden ayrılmışlardır. Dölüt yaşamının ikinci ayında alyuvarların öncüleri olan ilk çekirdekli alyuvarlar (eritroblastlar) görülürler. Akyuvarlar daha sonra ortaya çıkarlar. Üçüncü ayda, karaciğerde, daha sonra dalakta hematopoyez gerçekleşir. Beşinci aydan başlayarak da kemik iliğine yerleşir. Bazı patolojik koşullarda, erişkinin karaciğeri ile dalağı, hücrelerinden bir bölümünün yeniden uyarılmasıyla hematopoyez işlevlerini yeniden kazanır.
Kemik İliği Dokusu
Bütün kemik iliği hücrelerinin ana hücresi, orta boydaki ve büyük çekirdekli hemositoblasttır. Daha sonra üç soy farklılaşır: Eritroblast soyu proeritroblasttan oluşur; sonra bazsever, polikromatofil, asitsever (ilik hemoglobinle doldukça) eritroblasttan (çekirdekli alyuvar) gelişir. Asitsever, erişkin alyuvar olabilmek için çekirdeğini yitirir. Bu soyun bazı hücreleri patolojik yapıdadır: Sözgelimi, megaloblastlar kan içinde dev hücreler olan megalositlere dönüşürler. Retikülositlerse bu diziye ilişkin normal yapılı hücrelerdir; bir başka deyişle, tam olarak gelişmeden kan dolaşımına katılmış genç alyuvarlardır. Granülosit soyunun temelinde miyeloblast diye adlandırılan, iliğin büyük hücresi vardır. Miyeloblast önce promiyelosite (parçalanması sonucu nötrofil, bazofil, eyozinofil farklılaşır), daha sonra miyelosite dönüşür. Bu da metamiyelosite ve son olarak da çok- çekirdekli nötrofil, bazofil ya da eyozinofile dönüşür.
Megakaryosit soyun temel hücresi, iliğin soy hücreleri içinde çok büyük olan megakaryoblasttır; önce bazofil, sonra granüllü (parçah) megakaryosi- te dönüşür. Bu dev bir hücredir; onu izleyen evredeki, küçük bir levhacık halinde bulunan megakaryosit, çekirdeği yığınlar biçiminde kümelenmiş, kan pulcuklarıyla çevrili patlamış bir hücre gibidir.
Lenf Dokusu
Leng dokusu, lenf düğümleriyle temsil edilir; dalağın ve sindirim borusunun lenf oluşumları (bademcikler, Pe- yer plakları, apandis) ve timüs (göğüs kemiğinin arkasındaki bez) ile kemik iliğinin bazı bezcikleri de bu doku sistemine bağlanırlar. Birçok hücre soyları sayılabilir:
— Lenfosit soyunda temelde prolenfoblast ve lenfoblast vardır; bu, sonradan önlenfosite ve kan dolaşımına gönderilen lenfosite dönüşür;
— histiyosit soyu, temel hücre histiyo- blast aracılığıyla hareketli büyük bir hücre olan histiyositi verir. Mastosit de dolaşıma katılan bir histiyosittir;
— plazmosit soyu hücreleri, plazmobast ve proplazmosit aracıhğıyla plaz- mositi oluşturur.
— monosit soyundaki temel hücre monoblast, kanda normal olarak bulunan monositi verir.
Son Yorumlar