Maddi ve Biçimsel Anlamda Anayasa Nedir? Maddi ve biçimsel anlamda Anayasa Anayasa terimi, kimi kez «maddi» anlamda, kimi kez «biçimsel» anlamda kullanılır. Bir toplumun siyasal açıdan örgütlenmesini, devletin ana görevlerini yürüten organların kuruluş ve işleyişini düzenleyen bireylerin temel hak ve Özgürlüklerini güvence altına alan kuralların tümüne «maddi» anlamda anayasa denir.
Bu kuralların büyük bir bölümü, anayasa adı verilen yasada yer alır. Bu yasa, «biçimsel» anlamda bir anayasadır. Örneğin, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası biçimsel anlamda bir anayasadır. Daha önce belirtildiği gibi, anayasa ile ilgili kurallar, yalnız anayasa adı verilen yasada yer almazlar. Başka yasalar da, anayasaya ilişkin kurallar içerirler. Anayasanın kimi kuralları da, geleneğe ve yargı kararlarına dayanabilir. İngiltere’nin biçimsel anlamda bir Anayasası yoktur; fakat maddi anlamda bir Anayasası vardır.
Maddi anlamda anayasa deyimi, hem belirsiz hem de genişletilebilir bir deyimdir. Devletin biçimi, iktidarın organları, görev ve yetkileri, aralarındaki ilişkiler, vatandaşların hak ve özgürlükleri maddi anlamda anayasanın kapsamı içine girer. Maddi anlamda anayasanın kapsamı içine, seçimler, siyasal partiler, yasama organı üyeleri ile ilgili hukuk kurallarının alınması da doğaldır. Çünkü bunlar, iktidarın elde edilmesi ve işleyişi ile çok yakından ilgili olan kurallardır.
Maddi anlamdaki anayasa kuralları ile, biçimsel anlamdaki anayasa kurallarının birbiri ile tam olarak uyum halinde olması da gerekmez. Yazılı anayasa, maddi anlamda anayasanın kapsamı içine giren bazı kuralları dışarıda bırakabilir. Buna karşılık, anayasanın içinde maddi anlamda anayasa kuralı olmayan kurallar da yer alabilir; mezbahada hayvan kesimi ile ilgili bir kuralın, İsviçre Anayasası’nda yer aldığı gibi.
Son Yorumlar