Magnezyum Hazırlanması Özellikleri ve Kullanım Alanları

Atom numarası Z- 12, atom ağırlığı M =24,312, simgesi Mg olan, metal niteliğinde element.

Berilyumla birlikte toprak alkali ele­mentlerine benzeyen magnezyum, ele­mentleri sınıflandırma çizelgesinin II a kümesinde yer alır; dolayısıyla top­rak alkali metallerle aynı kimyasal özellikleri taşır. Magnezyum sözcüğü Anadolu’da bir Eskiçağ kenti olan Magnesia’da bulunan bir taşın adın­dan (magnes) gelir.

Doğal Hali Hazırlanması

Doğada bol miktarda bulunan (yerka­buğunun yaklaşık % 2’sini oluşturur) magnezyum, bitkisel ve hayvansal canlı maddenin de bileşimine girer: Richard Willstâtter (1872-1942) bunu, klorofilde ortaya çıkarmıştır. Biyokim­yasal tepkimeleri katalizleyen bir oligo-elementtir. En bol bulunan mag­nezyum mineralleri şunlardır: MgCa (CO3 )₂ dolomi ya da dolomit; KMgCİ3.6H₂G karnalit; MgSO^ .H₂0 kiyezerit; MgCOs magnezit ya da giyobertit; çeşitli silikatlar (magnezit de denen ve pipo yapımında kullanılan lületaşı, talk, amyant, serpantin, ze­bercet, vb.). Magnezyum, Mg²⁺ kat­yonu biçiminde suda ve kimi tuzlu böl­gelerde çok yaygındır. Arı olmayan bi­çimini 1808’de Sir Humphry Davy (1778-1829), an halini de 1829’da ba­ron justus von Liebig (1803-1873) ve Fransız kimyacısı Antoine Bussy (1794-1882) hazırlamışlardır. Mag­nezyum, günümüzde ergimiş karnalit ya da dolomitten çıkarılır. Son dere­ce arı magnezyum elde etmek için en iyi yöntem, bu metalin buharlarının yoğunlaştırılmasıdır (ama elektroliz yöntemi de kullanılır); bu yolla, % 99,98’lik magnezyum elde edilir.

Özellikleri

Magnezyum, havada kararlı, dövülgen, telleşebilen, fazla sağlam olma­yan, özgül ağırlığı 1 750 kg/m³, ergime noktası 650°C, kaynama noktasıy­sa 1 110°C olan gri-beyaz bir metal­dir. Koruyucu oksit tabakasının oluş­ması önlendiğinde, halojenlere, kükürte, azota, hidrojene (200 barda) ve su­ya etkir; çok indirgendir. Bileşiklerin­de + 2 yükseltgenme derecesini alır. Oksijen etkisi, güç ergiyen, metali ko­ruyan ve yanmanın yayılmasını önle­yen MgO magnezyayı verir. Toz hal­deki, ya da ince şerit halindeki mag­nezyum, mor ve morötesi ışınlar ba­kımından zengin, canlı bir ışık vere­rek yanar; bu çift özellik, magnezyu­mun, lehimleri gerçekleştirmek için alüminotermi tepkimelerini başlat­mada, flaşların gerçekleştirilmesi için fotoğrafçılıkta ve yangın bombaları ile işaret mermilerinin üretimi için fişek­çilikte kullanılmasını sağlar. Magnez­yum, alkali çözeltiler tarafından etki­lenmez, ama hidrojen açığa çıkararak seyreltik asitlerle tepkir.

Kullanım Alanları

Magnezyum hafif ve işlenmesi kolay bir metal olduğu için hava taşıtlarının yapımında kullanılır; ayrıca alümin­yumla yaptığı hafif alaşımlar biçimin­de de magnezyumdan yararlanılır. Aynı nitelikler, magnezyumun, doku­ma sanayisinde, teleferik yapımında ya da otomobil sanayisinde kullanıl­masını da sağlar.

Magnezyum tuzlarından tedavide iç sürdürücü olarak yararlanılır. Mag­nezyumun oksitleri ve karbonatları, asit durumlarının etkisizleşmesini sağlayan antidotlardır (panzehir). Magnezyumun oksiklorürlerinden bi­ri olan magnezyumlu Sorel çimentosu. Camın demire tutturulmasını sağlar; odunsu maddelerle birlikte, bu çimen­to, ksiloliti oluşturur. Organik kimya­da, Fransız kimyacısı Victor Grignard’ın (1871-1935) 1901’de gerçek­leştirdiği karışık organomagnezyum bileşikleri, çok sayıda bireşimin ger­çekleşmesini sağlamıştır. Formülleri R-Mg-X’tir; burada R, karbonlu bir kö­kü, X ise bir halojeni belirtir. Bunlar magnezyumun, eterli organik bir halojenür çözeltisinde çözündürülmesiy­le elde edilirler; bireşimleri, hiçbir su izinin bulunmadığı ortamda yapılır, çünkü bunlar suyla tepkiyerek parça­lanırlar. Bir oligo-element olan mag­nezyum, insan bedeninde de oldukça önemli bir rol oynar; organizmada magnezyum eksikliği ciddi sonuçlara yol açabilir.

Hadi Paylaş!