Güney Fransa’da liman kenti Marsilya (807 126 nüfus 1992). Fransa’nın ticaret trafiği açısından başlıca limanı ve nüfus açısmdan ikinci büyük kenti olan Marsdya, aynı zamanda Akdeniz’in en büyük limanıdır. Akdeniz kıyısında, kireçtaşlı Marseilleveyre sıradağlarının uzantısını oluşturan Croisette burnunun kuzeyinde yer alan Marsdya, önceleri dalgalardan, adalar (Pomegues, Ratonneau) sayesinde korunan ve dar bir çıkışla denize açdan küçük bir koya sığınmış limandı. İ.Ö. 600’de Phokaialılar, Lakydon (Vieux-Port) kıyılarına ayak bastılar ve burada Massilia kentini kurdular; büyük bir olasılıkla da İ.Ö. VIII. yy’dan başlayarak bölgeye sık sık uğrayan Fenikelderi uzaklaştırddar. Daha sonra Marsdya, Roma ve Kartaca arasındaki savaşta, Roma’nın yanında yer aldı, gelişmesi ve denizlerdeki etkinliği giderek arttı. Romalılar Provincia romana’yı kurdukları sırada, Eski Yunanldara bağlı kalan Massdia Romalılarla komşu olması sayesinde gelişmesinin doruk noktasına ulaştı ama Sezar tarafından ele geçirildikten sonra gerilemeye başladı. Marsilya, Karolenjlerden sonra Provence kontluğuna katıldı. Kral Rene I döneminde (1434-1480) gelişen kent, Provence’m Fransız tahtına bağlanması üstüne, 1481’de krallık kenti durumuna geldi. Bir ayaklanma sonucunda Louis XIV, Marsilya’ya fatih olarak girdi (1660) ve belediyeye özgü ayrıcalıkları kaldırdı. XVII. ve XVIII. yy’larda ticaretinin kalkınmasını destekleyen Colbert, 1720’deki korkunç veba salgınına karşm Marsılya’yı serbest bir liman haline getirdi. 1789 Fransız Devrimi’nde etkin rol oynayan Marsüya, Louis XVI’nın idam edilmesinden sonra Konvansiyon’a karşı başkaldırdı ama ayaklanma kanlı biçimde bastırıldı (Ağustos 1793). Napolyon savaşları ve kara ablukasından zarar gören Marsilya, Restorasyon devrini olumlu karşıladı. XIX. yy’da pek önemli siyasal olaylar olmadı. Süveyş kanalının açılması, Fransızların Uzakdoğu’da ve Afrika’ da sömürgeler kurmaları Marsilya’ nm, Fransa ve Akdeniz’in ilk sırada yer alan limanı olmasmı sağladı. Bu siyasal ve iktisadi etkenlere, XIX. yy’da kuzeye giden demiryolu hattının kurulması ve XX. yy’da otoyolun açılmasının doğurduğu etkenler de eklendi. Daha sonra liman bölümü yeniden düzenlendi, yeni havuzlar yapıldı. Marsilya’yı Rhöne’a bağlayan Rove tüneli açıldı. Marsilya belli bir tarihten sonra tropikal ürünlerin dışalımına yöneldi: Uzakdoğu’dan kauçuk, çay; Batı Afrika’dan yerfıstığı, kakao, muz, kahve; Latin Amerika’dan şeker; Kuzey Afrika’dan meyve, buğday, yün. Sömürgeciliğin ortadan kalkmasından sonra bu ticaret trafiği giderek azaldı: Bu yüzden, limanın daha sonraki temel etkinliği, Ortadoğu ve Cezayir’ den petrol dışalımından oluştu. Marsilya’da sanayi etkinlikleri son derece çeşitlidir: Besin sanayileri (un, şeker, konserve, yağ ve sabun fabrikaları); kimya sanayisi (ağır yağlar, benzin, bütan gazı, sentetik kauçuk, deterjanlar); maden sanayisi (boksit arıtma tesisleri, alüminyum dökümevleri, demiryolu donanımı atölyeleri, tersaneler); özellikle büyük bir demir- çelik kompleksinin gelişmekte olduğu Fos’ta yoğunlaşan ağır sanayi. Yönetim, sanayi ve liman etkinlikleri dışında Marsilya’da bir üniversite çevresi oluşmuştur, ayrıca iktisadi yönetim (bankaların, bir borsanm ve önemli bir ticaret odasının merkezleri) ve kültür (opera, radyo-televizyon istasyonları) etkinlikleri de vardır. Hızla gelişen kentte 1977’de bir metro hattı açılmıştır.
Son Yorumlar