Meclisin Nasıl Olağan Toplanır, Tatil Edilir ve Olağan Üstü Toplanır?

Meclisin Nasıl Olağan Toplanır, Tatil Edilir ve Olağan Üstü Toplanır? 

Meclisin Olağan toplanması

Anayasaya göre, Meclis, her yıl Ekim ayının ilk günü, her hangi bir çağrı yapılmadan kendiliğinden toplanır (m. 93/1). Meclisin çağrısız toplanması, 1921 Anayasasından beri uygulanan bir yöntemdir.

1924 ve 1961 Anayasalarında, Meclisin, Kasım ayının başında toplanması öngörülmüştü. Mali yılın, yılbaşına alınması üzerine, Meclis toplantısının erkene, Eylül ayma alınması, bütçe görüşmeleri açısından gerekli görülmüştür. Anayasa da 1995 yılında yapılan değişiklik ile Meclisin çağrısız kendiliğinden toplanması Eylül ayından Ekim ayının ilk gününe alınmıştır, (m. 93/1). Bu değişikliğe gerekçe olarak, Ekim ayının «Ülkenin iklim ve hayat şartlarına daha uygun olduğu» gösterilmiştir. Bu gerekçe doyurucu olmaktan uzaktır.

Anayasa, Meclisin yıllık toplantısının başlangıcını belirtmiş fakat bitişini ve Meclisin ne zaman tatile gideceğini belirtmemiştir. Bunu Meclisin takdirine bırakmıştır. Meclis, bu yetkisini kullanırken de tümü ile serbest bırakılmamıştır. Anayasa, Meclisin en çok ne kadar tatil yapabileceğini belirtmiştir.

Anayasa, Meclisin çalışmalarını durduran iki kurum öngörmüştür. Bunlardan biri Meclisin çalışmalarına «ara vermesi», diğeri de Meclisin tatile girmesidir.

Meclisin Tatil ve ara vermesi

Meclis bir yasama yılında, en çok üç ay tatil yapabilir (m. 93/2). Bu süre, 1924 Anayasasında altı ay, 1961 Anayasasında da beş ay, olarak saptanmıştı. 1982 Anayasası ile bu süre üç aya indirilmiş ve Meclisin yıllık çalışma süresi uzatılmıştır.

Tatilin yanında bir de Meclisin çalışmalarına ara verme yolu vardır. Buna göre, Meclis tatil kararı almadan, çalışmalarına ara verebilmekte, çalışmalarını bir süre erteleyebilmektedir. Bu yolla Meclis, kısa süreli tatile gitme olanağı bulmaktadır. Meclis, genellikle, yoğun çalışmaları sonunda, örneğin bütçe görüşmelerinin sonunda, ya da bayram öncelerinde çalışmalarına ara verme kararı almaktadır.

Meclisin Olağanüstü toplanması

Meclisin ara verme veya tatil sırasında toplanmasına, olağanüstü toplantı denir. Ara verme, ya da tatil sırasında Meclisin toplantıya çağırılması gerekli olabilir. Meclisi olağanüstü toplantıya çağırma yetkisi Cumhurbaşkanı ile Meclis Başkanına tanınmıştır. Cumhurbaşkanı Meclisi kendiliğinden, ya da Bakanlar Kurulunun istemi üzerine toplantıya çağırabileceği gibi, Meclis Başkanı da, ya kendiliğinden, ya da milletvekillerinin beşte birinin istemi üzerine toplantıya çağırır. Bakanlar Kurulunun istemi üzerine Cumhurbaşkanı, milletvekillerinin beşte birinin istemi üzerine de Meclis Başkanı, Meclisi toplantıya çağırmakla yükümlüdür. Bu konuda kendilerine herhangi bir takdir yetkisi tanınmamıştır.

Meclisin olağanüstü toplantıya çağrılmasına, milletvekilleri de uymak zorundadır. Parlamenter sistem ile yönetilen ülkelerde, gelenek de budur.

Meclis olağanüstü toplantıya, belli gündemle çağrılır. Ara verme veya tatil sırasında toplanan Meclis, öncelikle bu toplantıyı gerektiren konu görüşülmeden, ara verme ve tatile devam kararı alamaz. Meclisin ara vermeye, ya da tatile devam edebilmesi için, olağanüstü toplantıyı gerektiren konunun görüşülmesinin tamamlanması gerekir (m. 93).

Hadi Paylaş!