Melville Hayatı ve Eserlerinin Özellikleri

Melville, A.B.D’li yazar (New York, 1819-New York, 1891).

İflas etmiş bir tüccarın oğlu olan Herman Melville banka memurluğu, çift­çilik, öğretmenlik yaptıktan sonra, yir­mi yaşmdayken Liverpool’a giden bir gemide iş buldu. Liverpool’daki deniz­cilerin kabalığı, insanla rm yoksulluğu ve aşağılanması karşısında bir düş kı­rıklığına uğrayan Melville (genç yaş­taki bu deneyimini sonradan Redburn [1849] adlı yapıtında dile getirdi) A.B.D’ne döndükten sonra, kapıldığı deniz özlemine dayanamayarak 31 Aralık 1840’ta bir balina gemisine tayfa olarak girdi. Büyük Okyanus’ta Nuku Hiva adasında gemiyi terk etti. Yerliler tarafından tutsak edildi; bu­rada bir ay kaldıktan sonra adadan adaya dolaşmaya başladı. Tahiti’de yerlilerin “uygarlık”la bağlantı kur­maları sonucu, kendi geleneklerinden uzaklaşıp yozlaşmalarım gözlemledi. A.B.D’ne dönüşünde, adalardaki serü­venlerini dile getirdiği Typee (1846), Omoo (1847) adlı iki yapıtım yayımla­dı. 1847’de evlenerek New York’a yerleşti ve Mardi adlı yapıtı üstüne çahşmaya başladı. White jacket’i (Beyaz Ceket, 1850) yayımlamak üzere İn­giltere’ye gitti. 1856’ya kadar peşpeşe yapıtlarım ya­yımladı; aynı yıl Avrupa’ya, 1857’de de Kudüs’e gitti. 1860’ta Amerika kı­yılarım dolaştı. 1866’dan sonra, güm­rük müfettişliği yaptı. BillyBudd’u ta­mamladıktan hemen sonra da öldü.

Eserlerinin Özellikleri

Modern Anglosakson yazarlarının en yetkinlerinden biri sayılan Melville, bütün büyük türleri (epik, komik, tra­jik) kapsayan yapıtlarında XX. yy. edebiyatım besleyecek olan çeşitli ko­nuları işledi: Çılgın aşk ve gerçeküs­tü düş (Mardi, 1849); ilkel yaşama dö­nüş (Typee ve Omoo}, başarısızlığa uğ­rama (Pierre or the Ambiguities [Pi­erre ya da İkircikli Durumlar, 1852]); özgürlüğünü arayan basit varlığın yü­celmesi (İsrael Potter, 1855); ahlakın ikircikliği (The Confidence Man [Sır­daş, 1857]); yasanın kurbanı olan adam, işe yaramaz ya da gülünç kah­raman (Bartelby, the Scrivener [Ya­zar Bartelby, 1853]; Billy Budd, 189 i). 1851’de yayımlanan Moby Dick-Beyaz Balina (Moby Dick or the White Wha- le) adlı başyapıtındaysa başarısızlık, arayış, elde etme gibi kendine özgü bütün konuları bir araya getirdi. Ola­ğanüstü güzellikteki betimlemelerle dolu bu kitap bir balina avı anlatısı olarak okunabilir; ama aynı zamanda da simgesel bir destandır. Yapıt, yaz­gıları sonucu denizin kapalı, gizli ev­renine sürüklenmiş kahramanlarıyla bir trajedinin özelliklerini de taşır. Gerçekten de, Melville kahramanları­nı uçsuz bucaksız okyanus ortasında tutsak hale getirmiş, sürükleyici üslu­buyla verdiği balina avı öyküsü ardın­da insanın trajik arayışım işlemiş­tir.

Hadi Paylaş!