Sanayi İnkılabının toplumsal hayata etkileri neler olmuştur? Sanayi İnkılabı ile birlikte, dokumacılığın yanında madencilik ve demircilik gibi alanlarda da üretim arttı. Demirden yapılan çelik, buharlı makinelerle dövülüyor ve biçimlendiriliyordu. Gazeteler, buharlı makinelerle basılıyordu. Dikiş makineleri sayesinde daha kısa sürede daha fazla giysi dikilebiliyordu. Tarlalardaki işler, hasat zamanından yılın başına kadar sürerken şimdi kısa sürede bitiyordu.
İngiltere “dünyanın atölyesi” adını almıştı. İngilizler, makine, nitelikli iş gücü ve üretim tekniklerinin ülkelerinin dışına çıkmasını engellemek istediler. Ama bu durum uzun sürmedi. Diğer Avrupa ülkeleri, İngilizlerin sanayi deneyimlerini öğrenmeye çalıştılar. Sonunda, Sanayi İnkılabı, Belçika’ya taşındı. Belçika’da dokuma sanayi gelişti. Sanayi İnkılabı Avrupa’ya yayıldı.
Avrupa’ya yayılan sanayileşme sürecinde büyük fabrikalar açıldı. Fabrikalarda çalışanlar yani işçiler toplumsal bir sınıf oluşturdular. Bu işçi sınıfı, nüfus artışıyla birlikte tarım alanlarında çalışma imkanları azalan ve yeni iş bulmak için köylerden şehirlere göç eden insanlardan oluştu.
Sanayinin gelişmesiyle, tarım alanında çalışan insanlar hızla sanayi alanlarına doğru göç ettiler. Çünkü sanayileşmeyle birlikte tarım sektöründe insan gücüne dayalı üretimin yerini makineler alırken şehirlerde ise yeni kurulan fabrikalarda iş gücü ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Dünya nüfusunun büyük çoğunluğu tarım sektöründe çalışmaktayken bu oran sanayileşmiş ülkelerde hızla sanayi sektörünün lehine değişmeye başlamıştır. Bundan dolayı şehirlerde nüfus hızla artmış ve günümüzün metropol denilen büyük şehirleri ortaya çıkmıştır. Bu gelişmeler şehirlerde alt yapı sorunlarına, çevre kirliliğine ve çarpık kentleşmeye neden olmuştur.
Sanayi İnkılabı Avrupa ülkelerini derinden etkilemişti. Kurulan fabrikalar geleneksel üretim şekillerini değiştirmişti. Bunun yanında insanların refah seviyelerini de artırmıştı. Fabrikaların çoğalmasıyla işçi kesimi doğmuştu. Bu durum, yeni sosyal problemlerin ortaya çıkmasına yol açmıştı. Yetişkin erkeklere
göre daha düşük ücret ödenen kadın ve çocuk işçilerin çalıştırılması yaygınlaşmıştı.
Sanayi İnkılabı ile ortaya çıkan işçi sınıfının sorunlarını çözmek ve haklarını korumak için sendikalar kurulmaya başladı. Bu sendikalar işçilerin toplu olarak haklarının korunması ve sorunlarının çözümü için faaliyetlerde bulundular.
Sanayi İnkılabı ile sanayide kullanılan demir ve çeliğin önemi arttı. İnsan gücüne olan ihtiyaç azaldı. Büyük üretim artışları sağlayan yeni makineler icat edildi. Ulaşım ve iletişim araçlarında buhar lokomotifi, buharlı gemi, otomobil, uçak, telgraf ve radyoyu kapsayan önemli gelişmeler oldu. Artan sanayi üretimi karşısında servet kaynağı olarak tarımın önemi azaldı.
Sanayileşmede öncü olan devletlerin ekonomisi güçlendi. Bununla birlikte fabrikalarında işleyecek ham madde ihtiyaçları arttı. İhtiyaç fazlası olarak ürettikleri ürünleri satacak pazarlar aramaya başladılar. Ekonomik ve siyasi olarak güçlü olan devletler, güçsüz olanları birer ham madde kaynağı gibi gördüler. Güçsüz olan devletleri kimi zaman işgal ettiler kimi zaman da baskı altına alarak pazar haline getirdiler. Güçsüz olan devletleri yönetimleri altına alarak büyük “Sömürge Devletleri” haline geldiler. İngiltere, Fransa, Almanya gibi devletlerin sömürgecilik yarışı, dünya savaşlarına neden oldu. Günümüzde bile bu yarış gitgide artan bir hızla devam etmektedir.
Avrupa’da Sanayi İnkılabı ile birlikte başlayan hızlı sanayileşme sürecine aynı dönemde Osmanlı Devleti ayak uyduramadı. Avrupa ülkelerinde birçok fabrika açılırken Osmanlı Devleti’nde açılan fabrikaların sayısı yok denecek kadar azdı. Osmanlı Devleti daha çok Avrupa ülkelerinin ihtiyacı olan ham maddeyi karşılayan ve yine Avrupalıların ürettiği daha ucuz ürünlerin pazarlandığı bir ülke durumuna geldi. Bu durum Osmanlı sanayisinin rekabet gücünü azaltırken gelişmesine de engel oldu.
Son Yorumlar