Sürtünme Kuvveti Az mı Olmalı Yoksa Çok mu?

3. SÜRTÜNME KUVVETİ AZ MI OLMALI YOKSA ÇOK MU?

Fotoğraf 2.29’deki bisiklet süren yarışçıyı, buz pateni yapan insanları, vida sıkmaya çalışan tamirciyi ve jimnastik yapan çocuğu düşününüz.

Bu durumların hangisinde sürtünme kuvvetinin az, hangisinde çok olması istenir? Neden? Tartışınız.

Bisiklette sürtünme kuvvetinin az olması istenir. Sürtünme kinetik enerjiyi azaltmaktadır. Daha fazla yorulmaya ve enerji harcamaya sebep olur. Tornavidada çalışırken sürtünme kuvvetinin çok olması gerekir. Bunun için de bastırarak çeviririz. Kaçırmaması içinde daha çok bastırırrız. Buz pateninde sürtünme kuvvetinin daha az olmasını, jimnastikte sürtünme kuvvetinin çok olmasını isteriz.

Günlük yaşamda sürtünme kuvvetinin hangi durumlarda az, hangi durumlarda çok ol­ması işlerimizi kolaylaştırır? Başka örnekler ve­rebilir misiniz?

Kış aylarında, kar yağışlı bölgelerde otomo­billere kar lastikleri takılır. İnsanlar altı kauçuk
olan ayakkabıları tercih eder. Bunları sürtünme kuvvetiyle nasıl ilişkilendirirsiniz? Açıklayınız.
Sürtünmenin nedeni, varlıkların temas eden yüzeylerindeki girinti ve çıkıntılardır. Bu nedenle
farklı maddelerin yüzeylerindeki sürtünme kuv­veti de farklılık gösterir. Yüzeylerin düz, kaygan
veya pürüzlü olması da sürtünme kuvvetini etki­ler. Bir cismin kaygan bir yüzeyde daha kolay,
pürüzlü bir yüzeyde ise daha zor hareket ettirile­bileceğini hatırlayınız. Örneğin, buz ile beton zemileri kıyaslarsak buz üzerinde hareket eden bir cisme etki eden sürtünme kuvvetinin daha az olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü buz daha pürüzsüz ve kaygan bir yüzeye sahiptir. Bu nedenle buzun hareketi engelleyici etkisi daha azdır. Buz sporlarında kaymayı kolaylaştırmak için temas eden yüzeylerin kayganlığını artırarak sürtünme kuvvetinin azaltılması istenir. Öte yandan buzlu yolda araçların kayma­dan hareket etmesi için sürtünme kuvvetini artırmaya yönelik önlemler alınır. Kısaca işin özelliğine göre sürtünme kuvvetinin az veya çok olması istenir.

Hadi Paylaş!