Tohumların yayılma yollarını araştırınız. Tohumlar yeni bir bitkiyi oluşturabilecek tüm özelliklere sahiptir. Tohum sayısı bazı bitkilerde az, bazı bitkilerde ise fazladır. Örneğin, çilek, biber gibi meyvelerin tohumları fazla; kiraz, kayısı, erik gibi meyvelerin tohumları tektir. Bunun nedeni ne olabilir?
Çilek domates biber gibi meyvelerin ortak özelliği sebze olması ve bir yıllık bitkiler olmasıdır. Erik, kiraz ve kayısı meyvelerinin bitkileri ağaçtır ve çok yıllık bitkilerdir.
Peki, sizce meyve nasıl oluşur?
Meyve, çiçeğin dişi organının, döllenme sonucunda farklılaşıp, yumurtalığın gelişmesiyle meydana gelen ve tohumları taşıyan organa denir.
Çiçek tablası, yumurtalığın çevresinde etlenerek yediğimiz meyveyi oluşturur. Domates, elma gibi bazı meyveler yumuşak ve suludur. Ceviz, buğday, pirinç gibi bazı meyveler ise sert ve kurudur.
Tohumlar yeterince büyüyüp olgunlaştıktan sonra değişik yollarla etrafa yayılabilir.
Sizce tohumların farklı yollarla yayılmasında bitkilerin yaşam alanlarının etkisi var mıdır?
Evet vardır. Bitkilerin yaşam çevrelerine uygun olarak tohumların yayılma yolları ortaya çıkmıştır.
Örneğin, su kenarında yaşayan bitkilerin tohumları su yardımı ile başka yerlere taşınıyor olabilir mi?
Evet su kenarında yaşayan bitkilerin taşınmasında su çok etkilidir.
Peki, su, bitkinin yapısı ve tohumların taşınmasında etkili midir?
Su bitkilerinin tohumları da bu tohumların suyun taşımasına elverişli durumdadır.
Bazı bitkilerin tohumları, tohum zarfı adı verilen yapıların içindedir. Bu zarf patladığında tohumlar etrafa yayılır. Bazı hafif tohumların yayılması ise rüzgârla olur. Tüm bunların yanında hayvanlar da tohumların taşınmasında etkilidir.
Sizce hayvanlar bunu nasıl gerçekleştirir? Bu tohumlarla besleniyor olabilirler mi?
Bir hayvan, meyveyi yediğinde meyvenin içindeki tohum genellikle sindirilmez ve dışkı yoluyla toprağa atılır. Böylece tohum uzaklara taşınmış olur.
Yediğimiz besinlerin büyük kısmını meyveler ve tohumlar oluşturur. Çilek, elma, domates gibi besinlerin hem tohum hem de meyvelerini yeriz. Kestane, ceviz gibi ağaçların yediğimiz kısımları ise sadece tohumlarıdır. Ayçiçeğinin tohumu olan ay çekirdeği ise yediğimiz tohumlar arasındadır.
Tohumlarını çekirdek olarak yediğimiz ayçiçeği öyle aşamalar geçiriyor ki sonunda da soframızda kullandığımız yağ oluyor. Tıpkı ayçiçeği gibi birçok bitkiden, günlük hayatta yediğimiz ya da kullandığımız birçok ürünü elde edebiliyoruz. Bitkiler, zeytinyağından ipliğe kadar bir çok ürünün kaynağını oluşturur.
Son Yorumlar