Uygurlarda fresk ve minyatür sanatının gelişmesinin nedenleri neler olabilir?

Uygurlar fresk ve minyatürün yani resimin gelişimi, göçebelikten yerleşik hayata geçişleri, gerekse temsil ettikleri dini inançların etksisi büyüktür. Uygurların dini inançları, mimari, heykel, resim gibi sanat olaylarına yönlendirici bir etkisi olmuştur. Uygurlar bu sanat dallarında o gün şartlarına içerisinde mükemmele yakın eserler ortaya koymuşlar. Bu sabat dallarında kendinden sonraki toplumları da etkilemişlerdir. Duvar resimleri ve özellikle minyatürleriyle de Anadolu Selçuklu ve Osmanlı minyatür sanatına temel kaynak olmuşlardır.
Uygurların sosyo-kültürel yapılarında ve ortaya koymuş oldukları sanat olaylarında temsil ettikleri dinlerin çok büyük bir rolü vardır. Çünkü sanat eserlerinin ve plastik sanatlarının büyük bir çoğunluğu dini konulara bağlı olarak ele alınmıştır. Maniheizm, Budizm, Nesturizm vb. çeşitli inançlar sayılabilir.

Uygur sanatının başlangıç devresinin en önemli aşamasını Budist Gondhara sanatı ile Çin üslubunun kaynaşarak yepyeni bir akımın meydana gelmesi teşkil eder. Kumtura’daki bir Nirvana mağarasında Brahmi yazısıyla yazılmış Uygurca ve Çince kitabelere rastlanmıştır.

Uygur resim sanatının günümüze gelebilen ve aynı zamanda Türk resim sanatının da bilinen ilk örnekleri olana bu eserler, 856-1368 tarihleri arasında hüküm sürdükleri, günümüzde Doğu Türkistan diye bilinen Tarım bölgesindeki Hoço, (İdikut) Turfan, Toyuk, Yarhoto, Murtuk, Bezeklik, Sorçuk, Kuça, Kumtura, vb. şehirlerin mimari yapılarını süslemektedir. 840 yılında Kırgızlar tarafından yıkılan Karabalsağun bölgesindeki dönemlerinden ise günümüze hiçbir şey kalmamıştır.

Bu mevcut duvar resimleri büyük bir çoğunlukla dini konulu olup zaman zaman günlük hayatı, sosyal konuları, av sahnelerini veya resmini yaptırmak isteyen insanların portre özelliği taşıyan resimlerinden oluşur. Budizm ve Maniheizmin Uygur resim sanatının gelişmesindeki büyük rolü nedeniyle, fresk tekniğindeki bu duvar resimlerinde çoğunlukla dini konulara yer verilmiştir.

Hadi Paylaş!