Yurtsuz John Kimdir? Magna Carta Nedir?

İngiltere kralı (Oxford, 1167-Newark Şatosu, Nottinghamshire, 1216). Henry II Plantagenet ve Alienor d’Aquitaine’in en küçük oğlu olan ve ba­bası kendisine toprak bağışlamadığı için Lackland (Yurtsuz) lakabıyla anılan john, ağabeyi Aslan Yürekli Richard’ın babasına karşı giriştiği bütün savaşlara katıldı, daha sonra Fransa kralı Philippe Auguste ile birlikte ağa­beyine karşı entrikalara girişmekte gecikmedi ve Mayıs 1199’da tahtı ele geçirdi. Henry II ile en parlak döne­mini yaşayan İngiltere Krallığı denge­siz, bunalımlı ve acımasız bir kişiliği bulunan Yurtsuz john’un krallığı sıra­sında (1199-1216) çok kötü bir dönem geçirdi.

Philippe Auguste’e Karşı Savaş

Yurtsuz John, tahtı ele geçirdiğinde, İngiltere’nin yönetimini halkın sevme­diği danışmanlarına bırakarak kendi­ni Kıta Avrupası’ndaki topraklarını savunmaya adadı. Poitou’daki yasal­larından biri olan Hugues de Lusignan’la (Yurtsuz john,1200’de İsabella of Gloucester’den boşanıp Hugues de Lusignan’ın nişanlısı İsabella of Angouleme ile evlendi) arasında çıkan kişisel bir anlaşmazlık sonucu, elin­den yurtluklarını (fief) aldı. Bunun üzerine Hugues, Yurtsuz john’un ba­ğımlı olduğu Philippe Auguste’ten yar­dım istedi. Philippe Auguste, Plantagenet’lere kesin bir darbe indirmeye karar verip, John’un Fransa’daki yurt­luklarını, 1202-1206 yılları arasında da, Normandiya, Anjou ve Poitou’yu elinden aldı. Bu savaş sırasında Yurt­suz John, Mirebau’da yeğeni Arthur’ı ele geçirerek öldürdü (1203); bu, onun Bretagne ve Loire’ı yitirmesine neden oldu. Bir süre sonra, kuzeni impara­tor Otto IV von Braunschweig ile bir ittifak oluşturdu, kendisi La Rocheaux-Moines’da, müttefikleri de Bouvines’de bozguna uğradılar (1214).

Magna Carta

Bu arada, 1205’te papanın Canter- bury baş piskoposluğuna Stephen Langton’ı atamasına karşı çıkan john kendi adayını zorla kabul ettirmeye çalışarak İngiliz din adamlarıyla şid­detli bir çatışmaya girdi. Haklarını sa­vunan İngiliz din adamları, laiklerin piskoposluk seçimlerine karışmaları­na karşı çıkan papa İnnocentius III’e başvurdular. Papa, 1208’de Yurtsuz John’un yetkileriyle ilgili bazı kısıtla­malar koyduktan sonra, 1209’da onu aforoz etti ve 1211’de tahttan indir­di. Bunun üzerine Yurtsuz John, 1213’te boyun eğerek papaya mutlak bağlılık yemini etti. Kazandığı bu des­tek, 1215’te baronların ayaklanması sırasında kendisi için çok önemli oldu. 1212’den beri sürmekte olan hareket­ler, soylular sınıfının bir bölümünün, vergi siyaseti yüzünden krala karşı ol­duğunu açığa vurmaktaydı. 1214’te, Kıta Avrupası’nda kralın uğradığı ye­nilgiler, muhalefetin harekete geçme­sine yol açtı.

Londra burjuvazisi de ayaklananlara katılınca, Yurtsuz john bir anlaşma yapmak zorunda kaldı. Haziran 1215’te Runnymede ovasında, Magna Carta’yı (İngilizlerin “özgürlük” fer­manı) ve yirmi beş barondan oluşan bir komisyonun denetimini kabul etti. Bunun üzerine, papa, Runnymede ka­rarlarını kaldırmak üzere duruma müdahale edip baronları aforoz etti.

Meşruti Krallığın Bunalımı

Çatışmalar yeniden başladı, ayakla­nanlar bu kez Fransa kralının oğlu Louis’yi yardıma çağırdılar. Louis, 1216’da İngiltere’ye geldi. Yurtsuz john’un aynı yıl ölmesi sonucu bir an­laşmaya varılabildi ve soylular sınıfı Yurtsuz john’un büyük oğlu Henry III’ü kral olarak tanımayı kabul etti. Bu­nunla birlikte, kralla soylular sınıfı arasındaki çözümlenemeyen ilişkiler sorunu XIII. yy. İngiltere tarihinin akı­şını etkiledi.

Hadi Paylaş!