Türkiye’de Toprak Tipleri

Türkiye’de Toprak Tipleri Kahverengi orman topraklarının genellikle Karadeniz kıyılarında yaygın olmasının nedenlerini açıklayınız
* Terra-rossa toprakların Akdeniz ve Ege kıyılarında yaygın olmasının nedenini belirtiniz.
* Kahverengi bozkır topraklarının genellikle iç kesimlerde yaygın olmasının nedenini söyleyiniz.
* Kolüvyal ve litosol toprakların iç kesimlerde yaygın olmasının nedenini belirtiniz.
* Alüvyal toprakların dağılışında belirleyici faktör nedir?
* Ülkemizdeki toprak tiplerinin coğrafi dağılışlarını, yağış ve bitki örtüsünün dağılışı ile
karşılaştırınız; elde ettiğiniz sonuçları defterinize yazınız.
* Yaşadığınız ilde hangi topraklar yaygındır? Tespit ediniz.

Türkiye’de Başlıca Toprak Tipleri

1. Zonal Topraklar

Kahverengi Orman Toprakları: Orman örtüsü altında oluşan bu topraklar organik madde bakımından zengin olduklarından renkleri koyudur. Yıkanmanın fazla olduğu yerlerde asitli ve kireçsiz orman toprakları oluşmaktadır. Ülkemizde bu tip topraklar, Kuzey Anadolu Dağlarının denize bakan yamaçlarında yaygındır. ıyi yıkanmış bu topraklar çay ve kivi yetiştirmek için oldukça elverişlidir.

Kırmızı Akdeniz Toprakları (Terra-Rossa)

Organik madde bakımından fazla zengin olmayan bu topraklarda genellikle turunçgil, bağcılık ve zeytin tarımı yapılmaktadır. Bu topraklar ülkemizde Marmara Bölgesinin güney kesimi ile Ege ve Akdeniz bölgelerinde yaygın olarak görülmektedir.

Kahverengi Bozkır Toprakları

Bozkır sahalarında, yıllık yağış miktarının 400 mm’nin altında olduğu yerlerde oluşan bu topraklar, organik madde bakımından fazla zengin değildir. Ülkemizin iç kesimlerinde yaygın olan bu topraklarda genellikle tahıl tarımı ve küçükbaş hayvancılık yapılmaktadır.

Kestane Renkli Bozkır Toprakları

Bozkır alanlarında yıllık yağış miktarının 400-600 mm olduğu yerlerde oluşan bu topraklar, organik madde bakımından zengindir. Ülkemizin iç kesimlerinde görülen bu toprakların bulunduğu alanlarda genellikle tahıl tarımı ve küçükbaş hayvancılık yapılmaktadır.

Çernezyom (Kara Topraklar)

Karasal iklimde çayır bitki örtüsü altında oluşan bu topraklara Erzurum-Kars çevresinde ve Doğu Karadeniz Dağlarında rastlanır. Üzerinde gür otlakların bulunduğu bu alanlarda genellikle büyükbaş hayvancılık yapılmaktadır.

2. İntrazonal Topraklar

Vertisoller

Vertisollerin yüksek tarımsal potansiyel özelliği vardır. Bu topraklarda her ne kadar düşük yağış nedeni ile nem eksikliği görülse de sulama ile vertisoller çok verimli tarım topraklarına dönüşebilir. Örneğin Trakya’da karakepir toprağı olarak tanımlanan vertisoller üzerinde buğday ve ayçiçeği tarımı yapılır. Bu topraklara Anadolu’da ise taş doğuran toprak denir. Kil oranı fazla olan bu toprakların işlenmesi zordur.

Tuzlu Topraklar

Kapalı havza veya eski göl tabanlarında oluşan topraklardır. Bu topraklarda tuz oranı fazla olduğundan tarım yapılamaz. Bu tip topraklara Tuz Gölü çevresinde ve Konya Ovası’nda rastlanmaktadır.

3. Azonal Topraklar

Alüvyal Topraklar

Akarsuların taşıyıp biriktirdiği malzemelerden oluşan alüvyal topraklar; vadi tabanlarındaki düzlüklerde, birikinti ovalarında, delta ovalarında ve eski göl tabanlarında yaygındır.

Ülkemizde alüvyal toprakların görüldüğü başlıca alanlar:

Karadeniz kıyılarında; Bafra, Çarşamba ve Adapazarı ovaları Ege kıyılarında; Bakırçay, Gediz, Küçük ve Büyük Menderes ovaları

Akdeniz kıyılarında; Çukurova, Amik Ovası, Silifke ve Antalya ovaları

ıç kesimlerde; Erzurum, Erzincan, Muş, Erbaa, Niksar ve Konya ovaları alüvyal toprakların geniş yer kapladığı alanlardır.

Bu topraklar, taşınan materyalin özelliklerine bağlı olarak killi, kalkerli veya kumlu olabilir. Alüvyal toprakların horizonları gelişmemiştir. Toprak yüzeyi, akarsuların taşıyıp getirdiği malzeme ile sürekli yenilenmektedir.

İşlenmesi kolay olan alüvyal topraklar, mineral ve organik madde bakımından zengin olduklarından verimleri oldukça yüksektir. Bu nedenle alüvyal toprakların bulunduğu yerler ülkemizin önemli tarım alanlarıdır.

Kolüvyal Topraklar

Kolüvyal toprakların bulunduğu alanlar ağaç tarımının yapıldığı alanlar ile ormanlık sahalar olarak karşımıza çıkar. Su tutma kapasitesi düşük olan bu topraklarda genellikle bağcılık ve bahçe tarımı yapılmaktadır.

Regosoller

Regosoller kumlu topraklar olduğundan yağış suları kısa zamanda toprağa sızar. Bundan dolayı ayrışma fazla olmadığından topraklar son derece geç gelişir. Ağrı ve Van’da bu topraklara rastlanmaktadır.