Organik bileşikleri ayırma yöntemi. 1906’da Rus bitkibilimcisi Tsvet tarafından bulunan kromatografi, başlangıçta renkli bitki pigmentlerinin ayrılmasında kullanılmıştır. Ayrılacak maddelerden oluşan sıvı bir karışımın (hareketli evre) gözenekli bir maddeden (sabit evre) geçirilmesine dayanan bu yönteme yüze soğurma kroma- tografisi adı verilir (Çiz. 1). Uzun süre kimyacılar tarafından bilinmeyen bu yöntem, 1931’de Kuhn ve Lederer tarafından izomerlerin ayrılmasına uygulandıktan sonra tanındı. 1941-1943 yılları arasında. Martin ve Synge.yöntemi büyük ölçüde geliştirdiler. Organik bir çözücüden kurulu hareketli evre, çekim ya da kılcallık yoluyla yer değiştirir. Eşit deney koşulları altında, her arı madde kendi yer değiştirmesiyle nitelendirilir. Rf (Reference front) katsayısı, söz konusu maddenin yer değişimiyle aynı sürede çözücünün yer değişimi arasındaki oran olarak tanımlanır. Kromatografi, günümüzde aminoasit- ler ve yağ asitleri için çok kullanılan bir ayırma yöntemidir; üç yönteme göre gerçekleştirilir.
Kağıt Kromatografisi
Başlangıçtaki karışıma, birbirine dik olarak gerçekleştirilen (iki boyutlu kromatografi) ve birbirini izleyen iki çözümleme uygulanarak ayırmanın çok ileri götürülmesini sağlar. Her an maddenin yeri, kendine özgü rengiyle açığa çıkar ve özel bir renkli tepkime, flüorışıl ya da radyoaktif damgalamayla sağlanır.
İyon Değişimli Kromatografisi
Bir iyonu bir başkasıyla değiştirebilen iyonlaşabilir kutup kümeleri olan mineral (zeolitler) ya da organik (sentetik reçineler) maddeler vardır. Bu iyon değiştiriciler, anyonlar (sözgelimi, karboksil kümeleri, al- koloyitler) ya da katyonlar (amino kümeleri) için olabilir. Organik maddelerin seçmeli bağlanması bunların ayrışma sabitine bağlıdır: Yani, sözgelimi, kuvvetli asitler zayıf olanlara oranla bir anyon değiştiricide daha iyi tutulurlar. Bunların uygun bir çözücü yardımıyla yer değiştirmesi reçineye olan ilgilerinin ters sırasına göre yapılır. Ya da gaz evre kromatografisi, özellikle yağ asitlerini ayırmada kullanılan bir yöntemdir. Yağ asitlerinin bir metil esterleri karışımını, soğurucu tozdan oluşmuş bir sütun üstünde gaz haline geçirmeye dayanır.
Son Yorumlar