Atlas Okyanusu’yla bağlantılı olan deniz.
Batıda İngiltere adaları, doğuda Norveç, Danimarka, Almanya, Hollanda, Belçika ve Fransa kıyılarıyla çevrili olan Kuzey Denizi kuzeyde Orkney ve Shetland adaları boyunca geniş ama çok derin olmayan bir eşikle Atlas Okyanusu’yla, güneyde Dover boğazıyla (Pas de Calais), Manş deniziyle ve doğuda Danimarkaboğazları(Skagerrak, Kattegat, Öre boğazı ve Belt) yoluyla Baltık deniziyle bağlantılıdır. Çok derin olmayan(ortalama90 m’den az) Kuzey Denizi, geniş bir kıta sahanlığım kaplar, ayrıca burada Farry, Steen Bank, Dogger Bank, Great Fisher Bank, Fladen Bank gibi bir dizi kumlu sığlık görülür. Bununla birlikte, derinlik düzenli olarak güneyden kuzeye doğru büyük bir olasılıkla buzulların hareketinden kaynaklanan İskandinav çukuruna kadar artar (Skagerrak’ta -600 m). Kuzey Denizi, Fransa’da Paris havzası, İngiltere’de Londra havzası ve Almanya’da geniş Alman-Polonya ovasının uzandığı uçsuz bucaksız bir tortul havza içinde yer alır. Kuzeyde, günümüzde aşınmış olan Kaledonyen dağ sıralarının kalıntılarıyla çevrilidir, jeolojik tarihi boyunca, deniz istilası (Alt ve Üst Jüra devirleri, Tebeşir devri) ve hem dibini hem de kıyılarını kaplayan birçok çökeltinin kanıtladığı deniz çekilmeleri (Orta jüra devri, Miyosen, Dördüncü Zaman buzullaşması) dönemleri birbirini izledi.
51° ve 61° kuzey enlemi arasında ver alan, aynı zamanda okyanus (Manş denizi, Atlas Okyanusu) kökenli sularla ve bir kıta deniziyle (Baltık denizi) beslenen Kuzey Denizi, su durumundaki özellikleri açısından iki bölgeye ayrılır. Batı bölgesinde gelgit olayı ve güçlü akıntılar, Atlas Okyanusu’nunkine yakın bir tuzluluk oranı (%o34-%o 35) ve azalan yıllık sıcaklık farkları görülür. Bu özellikler, her şeyden önce Dover boğazı yoluyla Kuzey Denizi’ne giren ve İngiltere Coriolis gücü yüzünden yön değiştiren Atlas Okyanusu sularından (gelgit dalgaları. Kuzey Atlas Okyanusu akıntısı) kaynaklanır. Doğu bölgesinde, gelgit olayı zayıf, tuzluluk oranı az ( %r.31-%o 32) ve yıl boyunca değişkendir; ayrıca sıcaklık farkı belirgindir.
Batı bölgesinin tersine Kuzey Denizi’nin doğusu özellikle kıtalarm ve Baltık denizinin iklimi ve su durumunun etkisi altındadır. Kuzey bölümü, çoğu kez buz tutar.
Kuzey Denizi, yemek tuzu, plankton, dolayısıyla da balık bakımından zengin bir denizdir. Ama fazla yararlanılan bazı bölgeler ıssızlaşır ve belli başlı balıkçı limanları (Aberdeen, İjmuiden, Bremen, Boulogne, Esbjaerg) giderek açık deniz balıkçılığı gemileriyle donanmıştır (fabrika gemiler). Kuzeybatının sanayileşmiş Avrupa’sı ve İskandinavya’nın dışa açılma noktası olan Kuzey Denizi, büyük bir deniz taşımacılığı yoludur ve yoğun bir deniz trafiği vardır. Kıyılarında dünyanın en büyük limanlan sıralanırlar:Rotterdam,Amsterdam,Bremen, Hamburg, Bergen, Londra, vb. Ayrıca, Kuzey Denizi önemli doğal gaz (Hollanda kıyılan, İngiltere kıyıları) ve Ekofisk (Norveç), özellikle de Shetland adalarının kuzeydoğusunda Brent – Cormorant (İngiltere) gibi iki önemli açıklıkta 1969’dan başlayarak petrol yatakları bulunmuştur. Ama iklim koşulları, çalışmaları özellikle güçleştirir.
Son Yorumlar