Laktik Asit Nedir? Mayalanması ve Kullanım Alanları

Alkol işlevi gören ve CH₃-CHOH- COOH formülüyle gösterilen organik asit.

Laktik asit sütteki şekerlerin (özellik­le laktoz) mayalanmasıyla oluşur.

Laktik Mayalanma

Mayalanma, şekerlerin oksijen yoklu­ğunda (anaerobiyoz) bozunmalarının olası iki sürecine verilen ortak addır. Bunlar, hayvanlarda laktik asit, bitki­lerde etü alkol oluşumuna yol açarlar. Laktik mayalanmayı gerçekleştirebil­mek için, mikroorganizmaların sağla­yabildiği enzim tepkimelerinden ya­rarlandır. İlk tepkime, laktozun, laktaz yoluyla glikoz ve galaktoza dönüş­mesidir.

Laktik asit, üç optik izomer biçiminde bulunur: Dekstrojir, levojir ve rasemik asitler. Adi asit, rasemik biçi­midir. Laktik asit çoğunlukla bozulma­ya yüz tutmuş peynirde gelişen maya­lar aracılığıyla, glikozun mayalanma­sından elde edilir. Oluşan kalsiyum laktat, billurlaştırma yoluyla arıtüır ve bundan, sülfürik asit yardımıyla asit açığa çıkarılır. Laktik asit, 18°C’ta katüaşan şurubumsu bir sıvıdır. Suda ve alkolde her oranda çözü­nür. Isıtıldığında, bir ya da iki su mo­lekülü yitirerek kendisiyle birleşebilir ve böylece dilaktik asit ya da laktit (laktik asit 150°C’ta ısıtıldığında elde edilen anhidrit) verir. Sülfürik asit, sı­cakta, bunu aldehit ve formik aside böler. Yükseltgenme etkenleri laktik asidi, önce pirüvik aside dönüştürür­ler, bu da daha sonra asetik asit ve karbonik anhidrite bölünür.

Laktik Asit Ve Kas Kasılması

Kas kasılması, glikozun yükseltgenmesiyle sağlanan bir enerji katkısı, ya­ni oksijen gerektirir. Bununla birlik­te, herhangi bir nedenle, kas, kasılma­nın metabolizma gereksinimleri için yeterli bir oksijenleyici kan akışı al­mazsa, özel bir biyokimyasal süreç enerji kazanılmasını sağlar (ancak, kesinlikle elverişsiz koşullarda): Gliko­zun oksijensiz ortamda laktik dönüşümü, kas kasılmasına olanak sağlar, bu arada kas yorgunluğuna neden olan gereksiz bir laktik asit birikimine de yol açar. Bu laktik asit, yavaş yavaş ter ve idrar yoluyla dışarı atüır ve yal­nızca çok küçük bir bölümü, karaciğer düzeyinde glikoza dönüşür (glikozun metabolizmada depolanma biçimi).

Laktik Asit Ve Besin Sanayi

İnsanlar besin gereksinimleri için, laktik mayalanmadan yararlanmışlar­dır. Mayalanmış sütün ekşi tadı beğenilince, mayalanma etkenlerinin (bir bakteri olan lactobacillus gibi mikro­organizmalar) ustaca seçimi sayesin­de sütlü besin maddelerinin üretimi­ne girişüdi ve bu yaygınlaştırıldı: Bun­lar arasında yoğurt, kefir, kımız, vb. sayılabilir.Laktik asidin, laktat olarak adlandı­rılan bazı tuzları, sanayide kullanılır: Sözgelimi, gümüş laktat fotoğrafçılık­ta (duyarlı yüzeyler), kalsiyum laktat ve demir laktat, güçlendirici madde­lerin temeli olarak kullanılırlar.

Hadi Paylaş!