Lastik Nedir? Kullanımı Nasıldır?

Tekerlek jantının çevresine geçirilen ve içindeki havanın esnekliğinden do­layı darbelerin etkisini azaltan ban­daj. 1830’da ortaya çıkan ilk lastikler, te­kerlek jantına doğrudan geçirilen ba­sit kauçuk çemberlerdi,1895’te Edouard Michelin’in buluşu, motorlu araçlarda havayla şişirilebilen bir iç lastiğin de kullanılmasına olanak ver­di. Lastiğin yere yapışmasıysa ancak 1908’de sırtına (yuvarlama bandı) bir profil verilmesiyle iyileştirildi. XX. yy’ın ilk yarısında, doğal ve sentetik kauçuk üretimindeki ilerlemeler oto­mobil sanayisinin gelişmesine büyük katkıda bulundu.

İç Lastik Ve Dış Lastik

Bir lastik başlıca iki bölümden oluşur: Sistemin esnekliğini sağlayan ve için­de hava bulunan iç lastik (şambrel); iç lastiğin mekanik korunmasını sağlayan dış lastik. İç lastik kauçuktan yapılma, simit biçiminde, esnek borudur.Dairesel kesiti sayesinde dış lastiğin iç yüzeyiyle aynı biçimi ahr ve anormal aşınmaları, te­kerleğin yere sıkışmasını ve lastik pat­lamasını önler.Havanın içeriye verilmesini sağlayan bir supapı vardır. Dış lastik çok karmaşık bir bütündür. Bez iskeleti oluşturan ve pamuk ya da nay­lon ipliğinden veya çelik tellerden meydana gelen bir dizi bez tabakası önce kauçukla emprenye edilir ve da­ha sonra bir kauçuk şeridiyle kapla­nır; bu şeridin dış yüzeyine arabanın patinaj yapmasını ve savrulmasını ön­leyen bir profil verilir.

Dış lastik üretimindeki en son gelişme­ler, kuşak üstünde de gerçekleştiril­miş; bu konuda yapılan çalışmalarda, cam lifler ve aromatik poliamid lifler kullanılmıştır (özellikle Du Pont de Nemours’un B lifi); bu liflerin, eşit ağır­lıkta, çelikten 5 kat daha yüksek bir esneklik modülü vardır. Dış lastikte son olarak çubuk biçiminde iki kordon bulunur; bunlar lastiğin janta gömül­mesini sağlar.

Lastik Kullanımı

Radyal lastiklerde iskeletin kaplaması kemer biçiminde kavisli tellerden olu­şur; tellerin uçları da tekerleğin mer­kezine yönelir. Fransa’da bulunmuş olan bu lastik türü, İkinci Dünya sa­vaşından sonra ticaret amacıyla üre­tildi. A.B.D. bu lastik tipim 1970’ten sonra kullandı. Daha az aşman bu lastikler, araçların yolu daha iyi kavra­masını sağlar. “Tubeless” (İngilizce “iç lastiksiz”) olarak adlandırılan las­tiklerdeyse, iç lastik bulunmaz. Hava doğrudan jant ile dış lastik arasına doldurulur. Karda yol alabilmek için, araçların “kar lastiği” denen ve özel profili olan lastiklerle donatılması ge­rekir; bir başka yöntem de araçların karda lastiklerine zincir takmalarıdır. Sert bir alaşımdan yapümış sivri uç­ları olan kramponlu lastikler (çivili lastikler değil) araçların buzla kaplı yollarda derlemesini sağlar; bu lastik­leri kullanan araçların hızı 90 km/s’le sınırlandırılmıştır.

Lastiklerin Şişirilmesi

Lastikler doğru bir biçimde şişirilmelidir. Çünkü, bir lastiğin yere değen yüzeyinin alanı, taşıdığı ağırlıkla doğ­ru orantılı, şişirme basıncıyla da ters orantılıdır. Lastiğin fazla şişirilmesi yere değen yüzeyin alanını ve dolayı­sıyla lastiğin yere yapışmasını azalür. Az şişirme de lastiğin yere iyi yapışamamasına yol açar; sırtın orta kesimi, yolu tam olarak kavramaz. Bu yüzden iskelet önemli ölçüde biçim değiştirir, ısınır, vb.

Lastik boyutları 2 rakamla belirtilir; bunlar lastik genişliği ve jant çapıdır. Bir otomobilin güvenliği geniş ölçüde lastiklerinin niteliğine bağlıdır. Lastik­ler aracın yaylanmasına ve yolu kav­ramasına katkıda bulunurlar. Çekici tekerleklerin oluşturduğu kuvveti ye­re iletirler ve aracın fren yapması ya da viraja girmesi durumunda teker­leklerin yere yapışmasını sağlar­lar.Kurallar, lastik profillerinin tüm yu­varlanma yüzeyinde belirgin olması­nı gerektirir. Düz (ya da kabak) lastik­lerin kullanımı tehlikelidir.

Hadi Paylaş!Share on FacebookTweet about this on TwitterShare on Google+Share on RedditPin on Pinterest

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.