Louis Trolle Hjelmslev Kimdir?

Danimarkalı dilbilimci (Kopenhag, 1899-Kopenhag, 1965). H. Pedersen’in öğrencisi olan ve yeni- dilbilgiciler geleneğinde yetişen Louis Trolle Hjelmslev, ilk araştırma­larını litvancanın ses yapısı üstüne yaptı ve bunları Etııdos bcıJtiqııes (Ballık Dilleri İncelemeleri, 1932) adlı doktora tezinde değerlendirdi. Bu arada özellikle, R. Rask’ın yapıtla­rıyla ilgilenerek birçok elyazmasını yayımladı. 1931’de V. Br0ndal ile Kopenhag Dilbilim Çevresi’ni kurdu; bu Çevrenin yayın organı olan Acta linguistica’yı yönetti.

Louis Trolle Hjelmslev

Louis Trolle Hjelmslev

Hjelmslev’in genel dilbilim konusun­daki görüşleri İsviçreli dilbilimci F. de Saussure’ün dilbilim kuramı doğ­rultusunda yer alır: Gerçekten de Hjelmslev, dil incelemesini, bir yapı, bir dizge (sistem) incelemesi olarak görür ve bu yapıyı kendi içinde, ken­disi için (içkinlik ilkesi) betimlemeye çalışır. Glosematik adını verdiği ve ilkin, H. Uldall ile birlikte yazdığı Anou iline of Glossemrıf ies’te ( Glosematiğin Ana Çizgileri, 1936) ortaya koyduğu dilbilim kuramı, dilsel yapıların son derece kesin olarak biçim­selleştirilmesine ve Saussure’ün ortaya atmış olduğu bazı kavramla­rın (anlatım/içerik, biçim/töz) derin­leştirilmesine dayanır. Yapıtlarını fransızca, danca ve İngilizce olarak yayımlamış olan Hjelmslev’in en yapıtı danca olarak yayımla­dığı Omkring sprogteoriens grundlaeggelse’dir (Dil Kuramının Temel İlkeleri, 1943). Bu yapıtın 1953’te İngilizceye, 1968’de de Fransızcaya herkes öte­çevrilmesinden sonra, Hjelmslev’in dilbilim kuramı, özellikle anlambilim ve göstergebilim alanında çalışan bilimadamlarını (sözgelimi, A.J. Greimas) etkilemiştir.

Başlıca Yapıtları

Principes de grammaire generale (Genel Dilbilgisi İlkeleri, 1928); Etudes baltiques (Baltık Dilleri İncele­meleri, 1932); An Outline of Glossematics (Glosematiğin Ana Çizgileri; H. Uldall ile birlikte; 1936); Omkring sprogteoriens grundlaeggelse (Dil Kuramının Temel İlkeleri, 1943); Sproget (Dil; yazılışı: 1943; yayımı; 1963); Essais linguistiques (Dilbilim Denemeleri, 1959); vb.

Hadi Paylaş!Share on FacebookTweet about this on TwitterShare on Google+Share on RedditPin on Pinterest

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.