Ateritler Nedir? Bu Toprak Nerelerde Bulunur?

Ekvatorda ve nemli tropikal bölgeler­de bulunan topraklar.

Lateritlerin oluşumu, ortalama 20°C’lık bir sıcaklık ve bol yağış ge­rektirir. Bu topraklar genellikle kireç taşlı kayaçlar üstünde oluşurlar. Ka­lınlıkları onlarca metreyi bulabi­lir.

Lateritli topraklar çok belirgin bir je­oloji yapısı sergiler: Tepede goetit ve hematit gibi demir oksitlerden oluşan sert bir laterit kabuğu ve gibsit biçi­minde alümin bulunur. Bu kabuğun kalınlığı bir metreyi aşmaz. Altında, toprağın temelini oluşturan çok önemli bir tabaka bulunur. Alü­min ve küden oluşan bu tabaka, bozul­muş ince bir kuşak aracılığıyla ana kayacın üstüne oturur.

Bu jeoloji yapısı karmaşık bir süreç­ten kaynaklanır: Ilıman bölgelerde, ana kayacı oluşturan alümin süikatlar, daha başka alümin silikatlar (kil­ler) halinde bozunurlar; tropikal bölgelerde alümin silikatlar bütünüyle ayrışabilir; bu durumda silis, alümin ve alkali bazlar verirler; söz konusu evrim tipi alümin içerdiği için alitik olarak adlandırılır.Tropikal iklimde silis çözünür; tıpkı bazlar gibi, ya sel sularıyla yıkanır, ya da toprağın em­diği sularla derindeki tabakalara doğ­ru taşınır. Buna karşılık, demir ve alüminyum yüzeyde kalır. Bitki örtüsü, bu durumda, yüzeyde kabuğun bulu­nup bulunmamasına bağlıdır. Kabuk oluşmazsa bölgeye ormanlar yerleşe­bilir; başlangıçta ormanların gelişme­si de böyle olmuştur. Orman seyrek­leşince kabuk derinlerde oluşur ve ya­vaş yavaş yüzeye çıkar; bu durumda, çevre dengesi sınır evresindedir ve her tür orman açma, hiçbir tarıma el­verişli olmayan lateritli kabuğu olan bir toprağın kesin biçimde oluşması­na yol açar. Bununla birlikte, söz ko­nusu kabuk, demir ve alüminyum fili­zi kaynağı oluşturduğu için iktisat açı­sından değerlidir (Gine boksitleri). La­teritli kabuklar, genellikle eski tarih­lerde oluşmuştur; iklim o tarihlerden bu yana çok az değişmiştir; demek ki kabuğun yok edilmesi arazileri tarıma elverişli kullabilir.

Hadi Paylaş!