Bizim Göremediğimiz Işık Türleri de Var mıdır?
Işık, sadece gözümüzle algılayabildiklerimizden mi ibarettir? Fotoğraf makinesini ve periskobu görünür ışık sayesinde kullandığımızı biliyorsunuz. İç organlarımızın görüntülenmesini sağlayan röntgen cihazında ve radyoda ışık enerjisinden faydalanılır. Peki, sizce bu aletlerin kullanımlarında yararlanılan ışık görünür ışık mıdır? Bu sorunun yanıtı bize, ışık enerjisinin göremediğimiz türlerinin görünür ışıktan farklı etki ve kullanım alanlarına sahip olduğunu gösterir. Aşağıda gözümüzle göremediğimiz ışık türlerinin kullanıldığı bazı alanlar görülmektedir. Uzaktan kumanda, gece görüş dürbünü kızıl ötesi ışınlar ile radar ve radyo da radyo dalgalarıyla çalışır.
Işık Spektrumu (Işık Tayfı)
Beyaz ışığın gözümüzle gördüğümüz renkleri kırmızıdan mora kadar değişen bir yelpaze oluşturur. Göremediğimiz ancak varlığını değişik yöntemlerle anladığımız diğer ışık türleri de belli özelliklerine göre bu yelpazeye dâhil edilirse “ışık tayfı” veya “ışık spektrumu” olarak adlandırılan bir enerji bandı elde edilmiş olur.
Eğer bu enerji bandını gerçeğine uygun bir biçimde ölçekli olarak yaparsanız görünür ışık, bu bandın % 1’inden azını oluşturur.
Radyo dalgaları bir uçta, görünür ışık ortalarda bir yerde, gama ışınlarıysa öteki uçta yer alır. Akkor hâline gelmiş bir tel veya ısınmış bir tost makinesinin yaydığı kızıl ötesi ışınlar (infrared), kırmızı ışığın hemen dışında yer alır ve özel filmlerle karanlıkta fotoğraf çekmede kullanılır.
Tenimizi bronzlaştıran mor ötesi (ultraviyole) ışınlar, mor ışığın hemen altında yer alır. Güneş, ışık tayfının neredeyse tümünden ışık yayar. Ancak en fazla ışımayı bizim görebildiğimiz renklerde yapar. Yıldırım ve şimşek olayları sırasında yayılan ışınların büyük bir bölümü mor ötesi ışınlardır.
Alman bilim insanı William Herschel (Vilyım Herşel), renklerine ayrılmış beyaz ışığın kırmızı renginin düştüğü bölgenin dışının görünür bölgeye göre daha çok ısındığını gözlemiştir. Herschel, termometrelerle yaptığı bu tespitiyle Güneş’ten yayılan ve insan gözünün algılayamadığı kızıl ötesi ışınların varlığını keşfetmiştir.
Bazı hayvanların renkleri algılama yetileri zayıf olmakla birlikte gece görüşleri bizimkinden çok daha iyidir. Gece avlanan yırtıcı hayvanlar, karanlıkta daha iyi görürler. Onlar için renklerden çok geceleri hareket eden avlarını görebilmek önemlidir. Bazı hayvanların gözleri bizim göremediğimiz ışıkları da algılayabilir: Örneğin, kuşlar ve arılar mor ötesi ışıkları algılayabilir. Çıngıraklı yılanlar kızıl ötesi ışıkları algılayarak avlarını yakalar.
Son Yorumlar