Enfeksiyon Nedir? Hastalıklar Nedir?

Organizmada çoğalma yeteneği olan bir yabancı öğenin, organizmaya girmesi.

Organizmanın Doğal Savunma Araçları

Yabancı etken (ya da antijen) girdiği zaman, organizma, buna karşı başlıca üç biçimde kendini savunur. Organizmanın ilk savunma engelleri olan deri ve mukozaları aşmış bir mikrop örneği ele alındığında olay şöyle gelişir:
1. Hemen, saldırıya uğrayan bölgeyi organizmadan ayırmaya çalışan ve içine, başlıca özellikleri yabancı öğeyi yok etmek olan hücrelerin girdiği, yerel bir tepki, iltihaplı granülom oluşur. Hücre yutarlığı (fagositoz) diye adlandırılan bu özellik, kandan gelen bazı akyuvarlarda (lökositler) ve bağdokusundan kaynaklanan hücreler olan his- tiositlerde bulunur. Hücre yutarlığı sırasında bazen akyuvarlar yenilgiye uğrayarak yabancı etken tarafından yok edilirler ve ölüleri irini oluşturur. Granülomun içine, mikrop tarafından salgılanan toksinleri
sulandırarak, mikrobun hastalık yapma gücünü azaltan bir plazma akımı olur. Öte yandan, iltihaplı tepki bir hormon düzenlemesine bağımhdır:Kortizonbu tepkiyi yıkar; hipofiz ön lobunun hormonlarıysa, uyarır.
2. Saldından saatler sonra, geç aşınduyarlık denilen bir durum ortaya çıkar. Bu, söz konusu antijene özgü ve onun atılmasıyla sonuçlanan hücresel bir süreçtir; bağışıklık belleği adı verilen, bazıları çok uzun ömürlü olan, lenfositlerin denetimindedir. Söz konusu lenfositler, yıllar sonra bile sal­dırganı tanıyıp, birkaç saat içinde organizma dışına atabilirler.
Organizma, antijene, özgül anti­korlar oluşturarak da tepki gösterebilir. Protein yapısında olan an­tikorlar kanda bulunurlar ve gammaglobilin diye adlandırılırlar. Gammaglobülinler, plazmositler ta­rafından üretilir.

Yapay Savunma Araçları

Organizma, bir hastahğa karşı kendini tek başına savunamıyorsa, birçok durumda, organizmaya bu hastalığa karşı bağışıklık kazandır­ma, yani organizmaya bir savunma aracı sağlama ya da bu savunmayı uyandırma olasılığı vardır. Bu ko­nuda iki yöntemden yararlanılır: Hastalık tehdidi altındaki kişiye, bedeninde bulunmayan antikorları vermekten oluşan serum tedavisi (bu antikorlar, insan vericilerden ya da laboratuvarda hazırlanmış hay­vanlardan sağlanır); organizmayı, hastalık yapma gücü azaltılmış bir mikrop antijeniyle temasa geçir­mekten oluşan ve koruyucu bir yöntem olan aşı tedavisi (böylece bağışıklık kazanma süreci başlar ve daha sonra hastalık yapıcı mikropla karşılaşıldığında, savunmaya hazır olunur) [Bkz. AŞI],

Enfeksiyon Hastalıkları

Her enfeksiyon hastalığına özel bir mikrop yol açar.Bu etkenler koküsler, basiller, vibriyonlar, spiriller, spiroketler, mikoplazmalar, riketsi- yalar, virüsler, vb’dir. Genellikle her mikrobun, bir organa yakınlığı vardır: Menengokoklar beyin-omu- rilik zarlarına, pnömokoklar solu­num yollarına, gonokoklar cinsel organlara, stafilokoklar deriye, koli basili ve streptokoklar böbrek ve sidik yollarına, salmonellalar barsaklara yakındır. Ama, septisemi denilen ve mikropların kan yoluyla bütün bedene yayılması olayıyla da karşılaşılabilir. Bir enfeksiyon hastalığı başladığın­da, tanınması için, balgamda, kan­da, salgılarda, dışkıda, sidikte, mide suyunda, beyin-omurilik sıvı­sında sorumlu mikrop aranır.Bunun için bir örnek alınıp, laboratuvarda ya doğrudan doğruya, ya çeşitli boyamalardan sonra ya da özel bir ortama ekip, mikrobu ayırdıktan sonra, mikroskop altında inceleme­ler yapılır. Bazen mikrop bir kobaya aşılanır ve hayvanın tepkisi ince­lenir. Ayrılan, daha doğrusu yalı­tılan mikroba, antibiyogram (anti­biyotik çizelgesi) uygulanır. Kan incelemeleri de enfeksiyonla ilgili ek bulgular verebilir: Kan sayımı ve kan formülünde, çok çekirdekli akyuvarlar şiddetle çoğalır, alyu­varların çökelme hızı (sedimantas­yon) değişik derecelerde artar. Bazı enfeksiyon hastalıkları bulaşıcıdır­lar ve hastanın çevreden yalıtıl­masını gerektirirler. Enfeksiyon hastalıklarının tedavisinde özellikle antibiyotikler kullanılır. Korunma­daysa, sağlık koruma önlemleri, aşı­lanma ve mikroptan arındırma önemli rol oynar.

Hadi Paylaş!