Fenol Nedir? İşlevi Nedir?

Fenol Nedir? Benzenin, C6H5OH formüllü bir hid- roksilli türevi (geniş anlamda terim, benzen çekirdeğinin hidroksilli aromatik türevlerini belirtir).
Billurları 43°C’ta eriyen renksiz bir katı olan fenol, 182°C’ta kaynar ve kendıhe özgü bir kokusu vardır. % 3’ lük sulu çözeltisi, yani fenik asit, uzun süre, yakıcılığına karşın, mik¬rop kırıcı olarak kullanılmıştır. Tuzları, fenolat diye adlandırılan zayıf bir asittir.

Çok önemli bir bireşim aracı olan fenol, çoğunlukla, benzen ve propilenden hareket edilerek hazırlanan kümenin, aseton ve fenole yükseltgenmesiyle ya da benzene hidrojen katılmasıyla oluşan sikloheksanın yükseltgenerek sikloheksanol vermesi ve bundan hidrojen giderilmesi yollarıyla hazırlanır.

Fenol İşlevi Nedir?

Molekülün, bir, iki ya da üç hidroksil içermesine göre, maddeye, mono-, di-ya da trifenol denilir.Monofenoller arasında, fenol, naftoller ve krezoller, difenoller arasında pirokateşin, rezorsin ve hidrokinon, trifenoller arasındaysa pirogallol sayılabilir.

Bazı fenoller, katranlardan (fenol, krezoller) çıkarılırlar; ama genellikle, fenata dönüştürülen benzenden ya da bunun bir türdeşinden bireşim yoluyla elde edilmeleri yeğlenir.

Biraz karmaşık fenoller için bazen, bir aromatik amin diazotlanır ve elde edilen diazonyum tuzu, sülfürik asitli ortamda kaynatılır.

Böylece azot ve fenol elde edilir (Ar, bir aril kökünü gösterir): Ar – NH2 + HN02 – H20 + Ar – N = NOH – aromatik nitröz su diazoik amin asidi Ar – OH + N2 + H2O fenol azot su Alkoller gibi, fenoller de, bağdaşık sıvılardır (molekülleri birbirlerine bağlı olan sıvılar) ve buna bağlı olarak, kaynama noktalan yüksektir. Organik çözücülerde çözünen fenoller, suyla, olağan sıcaklıkta, kısmen karışırlar. Alkollerde olduğu gibi, Ar aril kökü ve OH kümesi arasındaki “bazik” kopma çok zor gerçekleşir. Halojenli bir hidrasit aracılığıyla bir esterleşme gözlenmez. Amonyağın etkisi (arilamin oluşumu), polifenoller ya da naftollerle gerçekleşir. 400°C’a doğru, fenoller, torin üstünden, su yitirerek eteroksitler verirler.

Tepkime, şu kimyasal bağıntıyla gösterilebilir:

2 Ar – OH – Ar – O – Ar + H₂0 fenol eteroksit su Fenoller, asit özellikleri taşırlar. Bununla birlikte, söz konusu asitlik, karboksilli asitlerinkinden zayıftır. Fenollere sodyumun etkisiyle elde edilebilen fenatlar, alkolatlara oranla daha kararlıdırlar. Alkollerin tersine, fenoller, alkali çözeltilerde çözünür­ler. Fenolün asit niteliği, çekirdeğe nitratlı ya da halojenli kümelerin ornatılmasıyla birlikte artar. 2,4,6 tri- nitrofenol, yani pikrik asit, oldukça güçlü bir asittir. Nitrofenoller, amin­lere indirgenebilirler; bu aminlerden de, indirgeyici olan bazıları, fotoğraf­çılıkta kullanılırlar. Fenoller, ayrıca, aromatik çekirdeğin neden olduğu özellikler de taşır, özellikle, çok sayıda ornatma tepkimesi gerçekleş- tirebilirler. Bu tepkimeleri, orto ve paraya yönelmeye yardımcı olan, OH hidroksil kümesinin varlığı kolaylaş­tırır. Fenollerin başlıca uygulamaları, çizelge I’de özetlenmiştir.

Hadi Paylaş!