Gen, kalıtımın en temel fiziksel ve işlevsel birimidir. Genler, RNA molekülü ve protein gibi özel bir görevli kromozomların belirli bir noktasındaki nükleotid sıralarından oluşur. Dominant ve baskın gen şeklinde ikiye ayrılır.
Dominant gen; birey genin bir normal halini bir de değişmiş halini taşır. Değişmiş gen, normal gene göre daha baskındır. Bu olay bireyin genetik hastalıklardan etkilenmesine neden olabilir. Bazı dominant genlerin sebep oldukları genetik hastalıklar kişiyi doğuştan etkilemekte ancak bazı hastalıklar ise erişkin bir birey olduklarında ortaya çıkmaktadır. Bunlara geç başlayan hastalıklar denir. Bu genetik hastalıklara verilecek en iyi örnek Huntington hastalığıdır.
Resesif gen, birey genetik bir hastalığa yakalanması için değişmiş genin iki kopyasını bulundurmalıdır. Ancak bir tane normal bir tane de değişmiş resesif gene sahipse, taşıyıcı olarak kalır.
Klasik genetikte, aynı biyolojik görevleri yönetip yönetmemelerine ve karşılıklı olarak uyumlu olup olmama durumlarına bağlı olarak alel ve alel olmayan genler vardır. Alel genler aynı karakter özelliklerini taşıyan genlere denir.
Alel, genetik biliminde bir genin değişik biçimlerine verilen addır. Alel ve gen birbirine karıştırılan iki kavramdır. Her ikisi de belirli bir karakter özelliğini temsil eder ama alel daha çok, bir kromozomun bir bölümündeki iki ya da daha fazla seçenekli gen türünü anlatmak için kullanılan bir terimdir. Kromozomda yer alan genler, “alel” olarak adlandırılan gen çiftlerinden oluşmuş halde bulunurlar. Her homolog kromozomda her karakter için genin bulunduğu bir yer vardır. Bu bölge lokus olarak adlandırılır. Homolog kromozomların aynı bölgelerinde bulunan, iki ya da daha çok farklı karakterlerin genleri alel genler olarak bulunur. Genlerde aynı karakter özelliğini taşıyan fakat farklı dizilişe sahip olduğu için farklı özelliklerin çıkmasına neden olan genlerin tamamı aleldir. Örnek vermek gerekirse, göz rengini ortaya çıkaran genin mavi rengi çıkaran özellikle ile kahverengi çıkaran özellik birer aleldir.
Homozigot; bir karakterin özelliğini kontrol eden iki alel gen tıpatıp aynı ise buna homozigot denir. BB, aa gibi.
Heterozigot; bir karakterin özelliğini kontrol eden iki alel gen farklı ise buna heterozigot denir. Mm, Zz gibi.
Son Yorumlar