Mayın Nedir? Tarihi ve Çeşitleri

Toprak altma, üstüne ya da su içine yerleştirilen ve etkisini doğrudan doğ­ruya ya da basmç yoluyla gösteren patlayıcı madde.

Tarihçe

Çok eski çağlardaki kent kuşatmala­rında kazdan yeraltı galerileri, surla­rın temelinde yer alan büyük bir çu­kurla son bulur, ağaçtan yapılmış bü­yük bir iskeletle desteklenen surun ye­terince uzun bir bölümü yalnızca is­kelete dayanır bir hale geldiğinde, bu­rası ateşe verilip çökmesi sağlanırdı. Böylece duvarda bir gedik açılmış olurdu.

Barutun bulunması bu işlemi kolaylaş­tırdı; Düşman istihkâmının altmda bir yer kazıp burayı barutla doldurmak yeterliydi. Böylelikle oluşan mayın ocağının patlaması, istihkâmı havaya uçurarak, toprağı ve duvarı dağıtıyor­du.

Mayın kullanarak istihkâmı yok etme tekniği, köprülerin hızla yok edilmesi yoluyla düşmanın ilerlemesini gecik­tirme amacındaki geri çeküen ordular tarafından da kullaıuldı. XIX. yy. sonlarında mayın kullanımı yaygınlaştı: Tünellerin yok edilmesinde kullanıldı; çevresinin sarılması güç olan bölge­lerde çöküşün sağlanması için yollar üstünde bomba çukurları kuruldu. Stratejik hedeflerin (fabrikalar, elek­trik santralları, depolar,vb.) yok edil­mesinde de mayından yararlanılarak düşman harekâtı başarısızlığa uğ­ratıldı. Bu mayın düzenleri, üstünlü­ğü ele geçirmek ve hedefleri en uygun zamanda ortadan kaldırmak için ön­ceden düşünülen yok etme planları çerçevesinde kullanıldı.

Birinci Dünya savaşı sırasında, Al­manlar, geri çekilirken, ayrılmaların­dan az sonra patlayan “gecikmeli” mayınların yam sıra bir çekmece, ka­pı ya da benzeri eşyaların açılmasıy­la patlayan, az miktarda patlayıcı maddeden oluşmuş tuzaklardan da yararlandılar.

Tanksavar ve Antiporsonel Mayınlar

Tanksavar mayınlar, koruyucu içine yerleştirilmiş bir patlayıcı madde, bir patlatıcı (detonatör) ve basınçla işle­yen bir ateşleyici içerirler. Bu düze­nekler gerek mayın tarlalarında, ge­rekse yollarda görünmeyecek biçim­de toprak altına yerleştirilirler. Bun­lar, düşmanın, kolayca yok etmesini önlemek için, çoğunlukla antipersonel mayınlarla birlikte kullanılırlar. Tanksavar mayınların patlama etkisi yeterlidir ama antipersonel mayınla­rın da büyük bir alana öldürücü par­çalar fırlatması gerekir. Antipersonel mayınların etkisi, patla­madan önce iki metrelik bir yüksekli­ğe fırlayan,“sıçrayan” mayınlar saye­sinde artırılır.

Denizaltı Mayınları

Gemilerin çarpmasıyla ya da yakınla­rından geçmesiyle patlayan denizaltı mayınları genellikle ikiye ayrılır: 1. Suda istenen derinlikte yüzmelerini sağlayan bir demirleme aygıtının bu­lunduğu “temas mayınlan”; 2. gittik­çe daha çok kullanılan ve özellikle “magnetik mayınlar”la “ses mayınla­rı ”m kapsayan “etki mayınları”.

Hadi Paylaş!