Hava taşımacılığı sık kullanılan bir taşıma yolu oluşturur. Havayolu kuruluşları pazarlarını, gerek taşıma fiyatlarını azaltarak (hava otobüsü, dev uçaklar, charter’ların kullanılması), gerek uçuşlardaki yolculuk koşullarını iyileştirerek (yemek, sinema, televizyon, iç dekorasyon, hava hosteslerinin psikolojik etkisi), gerekse uçuş süresini azaltarak (ses üstü uçaklar) genişletmeye çalışırlar. Havayolları kuruluşları ulusal (THY, Air France, vb.) ya da özel olabilir. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü, uluslararası hava trafiğini düzenlemekle yükümlüdür.
Olağanüstü durumlar söz konusu olmadığında, uçakların havaalanları dışına iniş yapması yasaktır. Barış zamanı yabancı topraklar üstünde uçuş koşulları, uluslararası anlaşmalarla belirlenir. Uçaklar, başta yakıt ikmali yapmak, teknik açıdan yabancı ülke topraklarına inmek zorunda kalabilirler; ama ticari havacılığa bağlı ülkelerarası yolculuklarda uğranılacak havaalanlarının belirlenmesi, iki taraflı anlaşmalarla yapılır. La Haye anlaşmalarından (1933 ve 1945) beri, özellikle salgın hastalıklarla ilgili bazı sağlık önlemlerinin alınması zorunludur. Uçağa binişte ve uçaktan inişte bir aşı kâğıdı istenir ve uygulanan aşılar gidilecek ülkelere göre değişir. Ayrıca bulaşıcı hastalık taşıyıcılarının (fareler, böcekler) yok edilmesi, uçak içinde ve bazı bekleme salonlarında düzenli bir biçimde gerçekleştirilir.
Hava taşımacılığında kullanılan ticari uçaklar (yük ve yolcu uçakları), ses altı uzun yol uçakları, ses üstü uzun manevraları sırasında büyük yakıt tüketimine neden olurlar. Ayrıca, reaktörlerin gürültüsü ve ses üstü uçuşları sırasında oluşan şok dalgasının yol uçakları, orta yol uçakları, kısa yol uçakları, dev uçaklar ve “hava otobüslerini” (airbus) kapsar.
Uzun Yol Uçakları
6 000 km’den uzun yolları aşabilen bu uçaklar kıtalararası bağlantıları sağlarlar. 1970 yıllarında uzun yol uçakları 900 km/s düzeyinde hızla, ses altı uçuşlar için tasarlanmışlar ve bu arada iki ses üstü uzun yol uçağı (Concorde ve Tupolev 144), birçok deneme uçuşundan sonra, hizmete girmiştir. Ancak bu son iki uçak, özellikle araştırma ve üretim açısında büyük harcamalara ve daha çok kalkış gürültüsü önemli bir sorundur.
Orta Yol Uçakları
Yakıt ikmali yapmadan alabileceği yol 2500 km’den fazla olan ve kıta uçuşları için uygun sayılan uçaklardır. Bu uçakların en iyi örneği Caravelle 10 Fdir (104 yolcu; 815 km/s hızla 3 100 km). Airbus A 300Bde bu kategoride yer alır. 900 km/s’ten fazla bir hızla 260-300 yolcu taşıyabilir.
Kısa Yolcu Uçakları
500-1500 km arası uzaklıklar için tasarlanmış uçaklardır. Bu kategoride yer alan uçakların ilgi çekici örneği Fransız yapımı Mercure’dür (155 yolcu; 945 km/s).
Uçak taşıma giderlerini düşürmenin yollarından biri de, uçağı yolcuyla doldurma yüzdesini düzeltmektir. Düzenli seferlere oranla daha büyük başarı kazanan charter’ların başarı nedeni de buradan gelir.
Son Yorumlar