Gübre Nedir? Gübre Çeşitleri Nelerdir?

Gübre Nedir? Gübre Çeşitleri Nelerdir? Cevabını bulacağımız bazı sorular; Bütün gübreler birlikte kullanılabilir mi? Azotlu gübrelerin yapısında neler vardır? Potasyumlu gübrelerin yapısında neler vardır? Fosfatlı gübrelerin yapısında neler vardır?

Verimi artırmak için gereken maddeler açısından yetersiz toprağı zenginleştirici öğe.
Bitkinin gelişmesi için gereken maddelerin çoğunu toprak belirli oranlarda sağlar. Bunların başlıcaları azot, potasyum, fosfor, kalsiyum, kükürt, magnezyum, demir, manganez, çinko, bor, bakır, molibden gibi oligo elementler ve klordur. Gübrenin işlevi, topraklan iyi bir verimlilik düzeyine getirerek ve ürünlerle alıp götürülen ya da sularla sürüklenen besleyici maddeleri geri vererek topraktaki yetersizlikleri gidermektir.

Organik Gübreler Nedir?

Organik kalıntıların taşıdığı humusun işlevi dışında,organik gübrelerin, toprak verimliliğinin artışına ve bitkilerin beslenmesine önemli bir etkisi vardır. Bunların başlıcaları, ton başına ortalama 4-5 kg azot (N olarak belirtilir), 2-3 kg fosforik anhidrit (P205) ve 4-6 kg potas (K2Oj içeren çiftlik gübresi ile bileşimi derişimine bağlı olarak değişen azot ve K20 açısından zengin ama P205 açısından yoksul olan şerbettir. Öte yandan, katı ve sıvı dışkı karışımı da gübre olarak kullanılmaktadır. Bu öğelere, ürün artıkları, toprağa gömülü samanlar ve humus oluşturmak için bulundukları yerlerde gömülen ekinler de katılır. Bu sonuncuların verimliliğe olan etkisi, çeşitli biçimlerde kendini gösterir: Baklagiller, havadan aldıkları azot aracılığıyla toprağı zenginleştirirler; bir bölümünü toprak altından aldıkları fosforik asiti ve potası, özümlenebilir biçimde yüzey bölgesine verirler; arıtma nedeniyle oluşan azot yitimlerini önlerler.

Son olarak da, azot oranı ürünün kökenine göre değişen,sanayi artıklarının oluşturduğu ticari organik gübreler vardır: Kurutulmuş kan {% 10-13); kurutulmuş et (% 9-11); yün artıkları (% 3-9); balık artıkları (% 4- 10); vb. Etkileri ağır ve derecelidir; çoğunlukla, organik azot taşıdıkları için, organomineral gübrelerin üretiminde kullanılırlar.

Basit Mineral Gübreler Nedir?

Amonyum sülfat, kükürt isteyen ekinleri verimli kılmada yararlıdır (baklagiller, turpgiller). Kalsiyum siyanamit çayırlar için önerilir; üreye gelince, suda kolayca çözünmesi nedeniyle, yapraklar üstüne püskürtmede (tek başına ya da asalaklara karşı kullanılan maddelerle birlikte) ve verim artırıcı sulamalarda kullanılır. Azotlu gübrelere, çabuk etki istendiğinde, başvurulur. Koruma kolaylığı ve kullanma uygunluğundan ötürü en çok kullanılan gübrelerin başında da amonyum nitratlar gelir.

Doğal fosfatlar da verimi artırmada etkilidirler. Trikalsiyum fosfat biçimi suda çözünmez. Doğal fosfatların çözünmesi toprağın asitli ve organik maddeler açısından zengin olmasına bağlıdır. Cüruflar, alkalileştirici özelliklerinden ve kolay çözünebilirliklerinden ötürü,kireç açısından yoksul topraklar için aranan gübre türleridir. Bunlar her çeşit ekin açısından, özellikle asitli topraklarda, çayırlarda ve ormanların veriminin artırılmasında çok elverişlidirler. Bitkiler tarafından hemen özümlenebilen süperfosfatlar, her çeşit toprak ve ekine uygundur.

Potasyum klorür de tarım açısından yararlıdır ve ekimden yalnızca iki-üç hafta önce toprağa atılır. Klor ve sodyum içermeyen potasyum sülfat, tütün ekimi için elverişlidir.

Bileşik Gübreler Nedir?

Bileşik gübreler 2 ya da 3 temel element (N,P ve K) içerirler. Üretim yöntemlerine göre karışım gübreleri ve kompleks gübreler ayırt edilir. Karışım gübreleri) katı haldeki elementlerin mekanik karışımı yoluyla elde edilir. Kompleks gübrelerse doğal fosfatlar, amonyak, nitrik asit, sülfürik asit, fosforik asit, potasyum klorür gibi temel maddelerin kimyasal tepkimesiyle hazırlanırlar.

Bileşik gübreler arasında, karışım (potasyumlu cüruf) ya da kompleks (amonyum fosfat, vb.) halinde olabilen ve iki elementli gübreler ile N,P ve K’un yüzdesini (söz gelimi 10-15-20) belirleyen bir dengeye göre oluşturulmuş üç elementli gübreler ayırt edilir.

Sıvı Gübreler nedir?

Sıvı gübreler çok çeşitli olabilirler: Seyreltik amonyak çözeltileri; % 20- 25 oranında azot içeren üre çözeltileri; % 26 azot içeren üre, amonyum sülfat ve amonyum nitrat çözeltileri; özellikle de % 36-40 azot içeren üre ve amonyum nitrat çözeltileri.

Azot, fosforik asit ve potasın birleştirilmesiyle, iki elementli ve üç elementli başka çözeltiler de elde edilir. Bu sıvı gübreler, uygulama kolaylıklarından ötürü çok sık kullanılırlar.

Oligo-elementler Nedir?

Bitkiler için gerekli olan bu elementler toprakta çok az miktarlarda bulunurlar. Aralarından birinin ya da birkaçının eksikliği, gelişme yetersizliklerine ve verim düşüklüğüne yol açan bitki hastalıklarına neden olur. Öte yandan, çok miktarda bulunmaları da zehirlenmelere yol açar. Bu elementlerden bazıları organik ya da mineral gübreler tarafından taşınırlar. Her şeyden önce, eksik olan elementleri belirlemek ve bunları toprağa doğrudan (sodyum borat, bakır sülfat, vb.) ya da yapraklara püskürtme yoluyla (demir, manganez, çinko sülfatlar) sağlamak gerekir.

 

Azotlu Gübreler

Yapısı	Azot %	Öbür maddeler %
AMONYAKLILAR
Amonyum sülfat	20-21	23-24 kükürt
Kalsiyum
siyanamit	18-21	60-70 kalsiyum
Üre	45-46
Amonyak	82
NİTRATLILAR
Şili sodyum
nitratı	16	25 Na
Sodyum nitrat	16
Kalsiyum nitrat	15
Kalsiyum ve
magnezyum
nitrat	13	8 MgO
AMONYAKLI VE
NİTRATLILAR
Yüksek miktarlı
amonyum
nitratlar	33-34,5
Orta miktarlı
amonyum
nitratlar	22-27,5

Potasyumlu Gübreler

Yapısı	K20 %	öbür maddeler %
Taneli potasyum klorür	60
Potasyum sülfat	50	18 kükürt
Patentkali	28	18 kükürt
		8 MgO

Fosfatlı Gübreler

Yapısı	p2o5 %	Öbür maddeler %
Doğal fosfatlar	26-33
Fosfor giderme
cürufları	14-22	30 CaO
Fos fal	34
Normal süper
fosfat	16-24	9-12 kükürt
Zenginleştirilmiş
süper fosfat	25-35	5-9 kükürt
Derişik süperfosfat	36-48	1-5 kükürt