Modern Kimyanın Yaratıcısı Lovoisier Kimdir?

Fransız kimyacısı (Paris, 1743 – Paris, 1794).

Zengin bir ailenin çocuğu olan Lavoisier yirmi bir yaşında Bilimler Akademisi’nin bir ödülünü aldı; yirmi beş yaşında da aynı akademiye üye seçil­di. 1779’da “fermier general’’liğe yük­seltilerek dolaylı vergileri toplamak­la görevlendirildi: birkaç yıl sonra, zengin bir vergi memurunun kızı olan MarieAntoinette Paulze ile evlendi. Daha sonra Turgot ta­rafından barut ve güherçile genel mü­fettişliğine getirildi. 1789’da Etats generaux’da yedek milletvekili olan Lavoisier, 1790’da, yeni bir ağırlıklar ve ölçüler sistemi oluşturmak üzere ku­rulan komisyonun üyesi oldu. Konvan­siyon’un 24 Kasım 1793’te çıkardığı kararnameyle, bütün vergi görevlile­ri tutuklanınca, Lavoisier de cezaevi­ne girdi. 8 Mayıs 1794’te ölüm ceza­sına çarptırüarak giyotine gönderildi.

Modern Kimyanın Yaratıcısı

Lavoisier, modern kimyanın gerçek yaratıcısı oldu. Aldığı bilgileri kusur­suz bir düşünce bağımsızlığıyla kulla­nan Lavoisier sonuçları tartışılama yan deneyler gerçekleştiriyordu. İs­veçli kimyacı Scheele (1742-1786) ile İngiliz Priestley’in (1733-1804), kırmı­zı cıva oksitin ısıtılması sonucu, hava­nın bileşimiyle ilgili deneylerini yeni­den ele alarak yeni bir gazın, yani oksijenin yapısını, rolünü ve önemini gösterdi. Havalı bir ortamda ısıtüan cıvanın oksitlendiğini ve dönüşüm ge­çiren cıvanın kütlesindeki artışın, yi­tirilen hava miktarına denk düştüğü­nü kanıtladı. Oksitlenen cıvamn ısınmasıyla yemlenen bu gazm, canlıların solunum yapmalarım sağladığım fark etti. Asitleri çoğaltabüme gücü nede­niyle Lavoisier bu gazı “oksijen” ola­rak adlandırdı; ayrıca, “toprak” adı verilen şeyin özellikle metal oksitlerin­den ve tuzlardan oluştuğunu göster­di.Suyun bileşimini açık olarak ortaya koyan Lavoisier, Fransız kimyacı Guyton de Morveau’yla (1737-1816) birlik­te kimyanın XIX. yy’daki hızlı ilerlemeşinde büyük katkısı olan çok basit bir kimyasal adlandırma sisteminin temellerini oluşturdu.

1775’te yayımladığı bir çalışmasında, insanın solunumunun, karbonun, kar­bondioksit gazı oluşturarak yanması olduğunu gösterdi. Öbür etkinlikleri arasında, hayvanların terlemesi ve suyun niteliğiyle ilgili çalışması (1770), elmasm saf karbon olduğunu gösteren deneylerin sonuçlarını içe­ren yazıları, fosforun ve kükürtün yanması (1777), cıvanın nitrik asitte çözülmesi (1777), karbonik asitle (1781-1784) ilgili çalışmaları sayılabi­lir. Ayrıca dergilerde platin ve eterle ilgili deneylerinin sonuçlarını, vb. ya­yımladı. Lavoisier’nin önemli bir kat­kısı da laboratuvar deneylerinde te­razi kullanımını getirmesidir. Bu sa­yede, birleşim yasaları yavaş yavaş keşfedilmiş ve bunlar da genel kimya­nın temellerinin atılmasını sağlamış­lardır.

Hadi Paylaş!