ABROSTOLA
(Eski coğrafya) Pessinus ile Amorion (Amuriye) arasında, Sakarya üzerinde eski bir şehir.ABROTANEL (isim Fransızca abrotanelle), Tekstil; Fransa’da Lyon şehrinde dokunan ve armuaz adı verilen, taftaya benzer, mat ve hafif ipekli kumaş.
ABRÖVAJ
(isim Fransızca abreuvage), Madencilik; Bir döküm üzerinde maden ve kum karışımından ileri gelen çapak. (Süngerimsi. fakat çok yapışkan olan bu çapak, genellikle dökümün çukur kısımlarında, kumun direnç ve yoğunluk yetersizliğinden meydana gelir.)ABRUS (isim Yunanca abros, güzel, bol’dan Fransızca abrus veya abre), Ormancılık; İnce saplı ve genellikle sarmaşıcı, küçük pembe veya ak çiçekli, bütün sıcak ülkelerde bulunan ağaççık. Papilionacae familyası, baklagiller takımı.Ansiklopedi; Abrus precatorius’un kökleri, meyan kökü gibi kullanılır; kızıl ve bir kara nokta ile lekeli tohumları, Amerika’da tespih ve gerdanlık yapmaya yarar.
ABRUZZİ dağları
(İtalya, tekili Abruzzo), İtalya’da kireçli Apennin dağlarının merkezi kısmı, çok kalın kıvrımlı tabakalar, kırıklar arasında yükselmiş bir sıra kütleler meydana getirmiştir (Monte Velino, 2 487 m; Gran Sasso, 2 914 m., Apennin’lerin en yüksek noktası; Maiella, 2 795 m). Yumuşak arazide ise çukurlar açılmıştır: Aquila şehrinin bulunduğu Alterno vâdisi Sulmona şehrinin bulunduğu Pescara vâdisi, Avezzano Şehrinin bulunduğu Fucino gölü çukuru. Kayaların tabiatı, karstik yüzey şekillerinin meydana gelmesine yol açmıştır. Apennin’lerin bu kesimi depremlerle sarsılır. Sert iklim yüzünden ziraat önemsizdir.Geri adetlere bağlı halk dini geleneklerini muhafaza eder, cinlere inanır; aziz yortuları pek gösterişlidir, büyücülük devri törenlerine yaklaşır. Ahali birçok küçük merkezde toplanmıştır. Asıl merkez Aquila’dır. Pescara civarında petrol yatakları bulunmuştur. Abruzzi’ler bölgesi’nin nüfusu 1 220 000’dir. Bölge Aquila, Chieti, Pescara ve Teramo eyaletlerini kapsar.
ABRUZZİ lehçesi
Abruzzi bölgesinde konuşulan Güney İtalya lehçesi.
Ansiklopedi; Abruzzi edebiyatı, Cronaca Aquilana Rimata (Manzum Aquila Kroniği) adlı bir destan yazmış olan Buccio di Ranallo di Popplito (?, 1300-?, 1363) ile başlamış ve yazarı belli olmayan birtakım değersiz eserler ile devam etmiştir. XIX. yüzyıldan, Orazio Delfico (1744r1835)’nun Medico (Hekim), îl Sensale dei Matrimoni (Evlendirme Simsarı) adlı komedileri belirtilmeye değer. Daha sonra, Alfredo Luciani (doğ. 1887) ve lehçe tiyatrosuna yenilik getiren Cesare de Titta (doğ. 1862) gibi şairler ile Abruzzi edebiyatında tekrar bir canlanma görülür.
Abruzzi lehçesi’nin ünlüler sisteminin başlıca özelliği, geri ve hatta ileri metafoni olayıdır; böylece [J6 allave] (İtalyanca io lavo)’nun karşısında [tu alleve] (it. tu lavigallo); ve [lu tsujanĞ] (it. lo z/o’nun karşısında [li tsijenĞ] (it.gli zii) yer alır. Son ünlülerin hepsi de zayıflama veya silinme eğilimi gösterir. Ünsüzlere gelince: gn grubu ([lene], it. legno) yalınlaşır, önde yahut iki ünlü arasında g titreşimsiz solukluya dönüşür ([halle], it. gallo); İtalyancada bulunmayan benzeşimler ([uddĞmâ], it ultimo) ve bazı ünsüz gruplarının iki unsurunu bir «e» ekleyerek ayrı söyleme eğilimi görülür ([soleke], it. solco). Abruzzi lehçesinde, yirmilik ([do], [tre vendiue] 40, 60 yerine) ve yüzlük ([unnfccfc cende] 1 100 yerine) bir sayı sistemi vardır. Sözdiziminde avere ve essere yardımcı fiillerinin kullanılışı, hemen hemen ltalyancadaki kullanışın tam tersidir. Abruzzi lehçesinde bir belirsiz zamir vardır: ([omi], fr. on).
ABS, Orta Arabistan’da Necd bölgesinde oturan bir arap kabilesi. Sayılarının az olmasına rağmen komşu kabilelerle mücadeleden çekinmeyen Absiler, bu çekişmeler sonunda çeşitli bölgelere göç ettiler. Başlangıçta İslâm dinini kabul etmemişler ve Hz. Peygamber’in ölümünden sonra patlak veren yalancı peygamberler isyanına Tuleyha safında katılmışlardı. İsyan bastırılınca bir kısım topraklarını da kaybettiler. Halife Ömer zamanında İran ve Mısır’ın fethine katıldılar. Küfe ve Fastat’ta kendilerine mahsus birer mahalle kurarak oralarda oturdular. Absîler en parlak devirlerini emevî halifelerinden Velid ve Süleyman zamanında yaşadılar.ABS, akrinolit, fcutadiyen ve Jtiren terpolimer’inin kısaltılmış adı. (Akrinolit ve butadiyen katıldığı zaman, klasik polistiren sağlamlaşır ve darbeye karşı daha dayanıklı olur. Bu bakımdan, sanayide, buzdolaplarının iç kapaklarında kullanılabilecek düz levhalar halinde dökülür.)
ABSAROKA RANGE
A.B.D.’de sıra dağ; Montana ve Wyoming devletlerindeki kayalık dağlarındadır; Granite Peak’de 3 916 m.’ye yükselir. Bu sıra dağ Yellowstone havzasına hâkimdir.
ABSENT
(isim Latince absinthium; Yunanca absinthion; Fransızca absinthe), Botanik: Pelin’den (absent) yapılan içki (Pelin yapraklarının [melekotu, anjelik] köklerinin [Çin anasonu] alkol içinde özelliklerini verinceye kadar bırakılması ve sonra damıtılması yoluyla elde edilen sıvıya, anason ruhu ve renk vermek için de indigo ilâve edilerek yapılır. Zehir oranı yüksektir; uzun süre içilirse absentizm hastalığına yol açar.
ABSENTİZM
(isim Toksikol Fazla absent içmekten ileri gelen hastalık hali (Pelin zehirlenmesi).Ansiklopedi; Absentin sinir sistemi üzerindeki tesirleri öbür sert içkilerinkinden çok daha barizdir ve acı bir uyku ilâcının yaptığı zehirlenmeye benzer. Kronik absentizm hissetme bozukluklarıyla belirlenir. Başlangıçta, özellikle ayaklarda, dokunma hissinin ağrılı olduğu bir devre vardır; ağrılar dokunmadan da olabilir. İleri safhada tam bir hissizlik başlar. Bundan sonra, genel fonksiyonlarda ve harekette bozukluklar (kaslardaki kuvvetin azalması, cinsi iktidarın, görmenin zayıflaması gibi), akli melekelerde bozukluklar (hafızanın yavaş yavaş kaybolması, halüsinasyonlar, keder, endişe, asabiyet) başlar. Akut absentizm’te sarhoş, patırtıcı, saldırıcı ve heyecanlıdır, bunu bir gevşeme ve kollapsus takip eder. Absent ile zehirlenme nesil üzerinde derin bozukluklara sebep olur.
Son Yorumlar