Lucretius Hayatı Evrenin Yapısı ve Kuramlarının Yazgısı

Latin ozanı ve felsefecisi Lucretius (Roma, İ.Ö. 98’e doğru – İ.Ö. 55).

Konsül Marius ile konsül Sylla’nm çağdaşı ve Cicero’nun dostu olan Titus Lucretius Carus’un Yunanistan’ da, epikurosçu Zenon’un okulunda felsefe okuduğu sanılır. Soylu bir ai­leden geldiği için kamu yaşamında rol oynaması gerekiyordu ama kültürü ve felsefi inançları yüzünden bu tür uğ­raşlardan uzak durdu. Bazı kaynak­larda Lucretius’un kırk yaşında, bir delilik bunalımı sırasında canına kıy­dığı söylenir.

Evrenin Yapısı

Lucretius’un düşüncesi, dinsel konu­lara yönelmiştir. Bütün istediği, bilgi­ye ve bilime dayanarak insanları din­den kurtarmaktır. Tüm yapıtı, tamamlanmamış bir uzun şiirdir: Evrenin Ya­pısı (De natura rerum). Lucretius bu yapıtta, coşkun bir izleyicisi olduğu Epikuros’un bilimsel ve felsefi öğreti­sinin yararını anlatır. Venüs’ten yar­dım dileyen güzel bir girişle başlayan şiirin I. kitabında ana öğelerin ya da “atomlar”m doğası; II. kitabında ev­renin hareketliliği ve sonsuzluğu; III. kitabmda insan ruhunun maddesel bir bileşim olduğu; IV. kitabında, duyula­rın ve aşkın doğası; V. kitabında yer­yüzünün ilk çağları, hayvanların ve insanoğlunun ortaya çıkışı; bitmemiş olan VI. kitabındaysa, doğal olaylar açıklanır.Evrensel işleyişi açıklamak için Lucretius, coşkun dizeler yazar ve Latin edebiyatının en güzel sayfalarını su­nar bize. Doğanın yasalarını açıkladı­ğını ve insanoğlunu tanrıların gücün­den ve ölüm korkusundan kurtardığı­nı düşündükçe daha da coşar. Ayrı­ca, tanrıların var olsalar bile, insan­larla uğraşmayacaklarını göstermeye çalışır.
Bu olağanüstü yapıtın ilgi çekici yanı, Lucretius’un boğuntusunun, barış ve güzellik isteğiyle at başı birlikte gidi­şini dile getirmesidir.Lirizmi ve açık­lamalarının şaşmazlığıyla dikkati çe­ken Lucretius’a göre, akılsal bilgi ve bilgelik üstünde temellenen mutluluk gerçekleştirilebilir ve  bu mutluluk ölümlü olduğunu  bilerek, öte dünya­dan bir şey istemez, ona başvurmaz.

Lucretius’un Kuramlarının Yazgısı

Lucretius’un epikurosçu düşünceleri, çağında pek ilgi çekmemiştir. Söyledi­ğine göre, İ.Ö. 54’te Evrenin Yapısı’ nı yayımlamış olan Cicero bile bu ya­pıtın pek sözünü etmemiştir. Lucreti­us’un yapıtı, daha sonraki yüzyılın Vergilius ve Horatius gibi büyük ozan­larının dikkatini çekti. Bunlar, Lucretius’a öykündüler ya da ondan esin­lendiler. Daha sonra Kilise Babaları da Lucretius’un öğretilerine karşı çık­tılar. Ortaçağ Avrupası Lucretius’u bilmez; yapıtı, Rönesans’ta yeniden yayımlanmıştır. VII. yy’da Gassendi, Moliere ve La Fontaine, Lucretius’u okudular ve yücelttiler. Bayie, ünlü Dictionnaire philosophique et critigue’inde (Felsefi ve Eleştirel Sözlük) Lucretius’un maddeci kanıtlarının ço­ğunu yeniden ileri sürdü. Günümüzde, Lucretius’un felsefe ve bilim kuramları ancak tarihsel bir il­gi konusudur ama bu ozanın sanatı, Evrenin Yapısı’m bütün zamanların en büyük şiirlerinden biri yapmaya yetmiştir.

Hadi Paylaş!