21. Koçi Bey Risalesi 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Çalışma Kitabı sayfa 56
Devrin Osmanlı aydınları devlette meydana gelen “buhran” veya “dönüşüm-değişim”i ortadan kaldırmak için risale (ıslahat layihaları) hazırlamayı kendilerine manevi borç bilirlerdi.
XVII. yüzyıl Osmanlı devlet adamlarından Koçi Bey, Sultan IV. Murat’a takdim ettiği risalenin kaleme alınmasını şöyle kaydeder:
. .devletin sığınağı olan padişahın yüce … katına âciz kulunun arzuhali budur ki: Saltanatıâliyenin çok yüksek hanedanı -Cenabıhak ezeli inayetleriyle muhafazada devam eylesin- tasalı ve Osmanlı hanedanının iyiliğini isteyen, hayırları çok bilginler ve itaata hazır olup, gözden düşmüş olan emekdar kulları, dünya ahvalinin bu çeşit değişmesi, şerrin, fitne ve fesadın aşırı olmasının sebeplerini düşünüp padişah hazretlerinin kulağına ulaştırmak fırsatını aradık.
Yüce Allah’a hamdolsun, hünkârımızın düzen gösteren ve cihanı süsleyen yüksek bereket meydana getiren nurlu fikirleri, zulüm ve fesadın kökünü kazımak ve adalet örtüsünü yaymak tarafına yönelmiş bulunduğu bütün insanların malumu olmakla herkes düşüncesini padişaha bildirmeye başladılar, Bir zerre olan bu fakir kulunuz da uzun layihayı, devletin sığınağı padişah eşiğine arz etmekte acele ettim ki âlemin bozukluğu ve insanların ahvalinin değişmesi sebebinin ne olduğu ve Allah’ın yardımıyla ne suretle düzeleceği kısaca padişahımızın malumu olup, gittikçe şahane ve güzel eserler meydana gele…”
Yılmaz Kurt, Koçi Bey Risalesi, s. 33.
Yukarıdaki alıntıya göre aşağıdaki soruları cevaplayınız.
• Koçi Bey’in bir risale yazmasına neden olan sebepler nelerdir?
Osmanlının son döneminde olan karışıklıklar, bozulmanın ve Avrupa’nın gerisinde kalmanın çarelerini padişaha sunmak. Padişahta buna izin verdiği için Koçi Bey Padişaha Risale yazmaya karar vermiştir.
• Yukarıdaki alıntıda üzerinde durulan konular nelerdir?
Padişahın aydınların ve devlet adamlarının ülke sorunları ile ilgili makamına mektup vr öneri yaılmasına izin verilmesi, bu sebeplede padişaha övgü ile bu şekilde çözüme ulaşılabilceğinden bahsediliyor.
• OsmanlIlardaki gerileme ve yıkılma sürecini durdurmak için bir görüş de siz bildirseydiniz bu görüşünüz ne olurdu?
Eğitim alanında hızlı bir reforma gidilmesini, bilimsel çalışmalara ve bilime önem verilmesini, özel teşebbüslerin teşvik edilmesini, devlet yönetimini yeniden yapılandırmasını, demokratik yönetime geçmesini, fikir ve düşünce özgürlüğünü sağlamasını önerirdim.
Son Yorumlar