Cemal Paşa Kimdir? Hayatı Hakkında Bilgi

Türk komutam ve devlet adamı (Mi­dilli, 1872-Tiflis, 1922).

Asıl adı Ahmed Cemal olan Cemal Bey, Harp Okulu’nu ve Akademisi’ni (1895) bitirdikten sonra, Rumeli’de 3. Ordu’da görev aldı. Döneminin pek çok genç subayı gibi İttihat ve Terak­ki Cemiyeti’ne girerek bu cemiyetin Rumeli’de gelişmesinde etkili oldu.

İkinci Meşrutiyet’in ilan edilmesiyle İstanbul’a geldi. 31 Mart ayaklanma­sının bastırılmasından sonra Üsküdar mutasarrıflığına atandı. Daha sonra Adana, ardından da Bağdat valisi ol­du.

Cemal Paşa

Balkan savaşı patlak verince, savaşa katılmak üzere İstanbul’a döndü. 1913’te Mahmut Şevket Paşa’nın sad­razamlığı sırasında İstanbul muhafız­lığına getirildi. Bu görevdeyken İstan­bul’un güvenliğini sağladı; bu arada İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne karşı olanları sindirdi. Enver Paşa’nın har­biye nazırlığına getirilmesiyle rütbe­si generalliğe yükseltilen Cemal Bey bir süre sonra nâfıa, ardından da bahriye nazırı oldu. Osmanlı donan­masına yeniden savaş gücü kazandır­maya çalıştıysa da, donanmadaki Al­man etkinliğini önlemeyi başarama­dı.

Birinci Dünya savaşı çıkınca, bahri­ye nazırlığı üzerinde kalmak üzere, 2. Ordu komutanlığına, ardından da hem Suriye’de güvenliği sağlamak, hem de Mısır’ın İngilizlerin eline geç­mesini engellemek için 4. Ordu komu­tanlığına getirildi. Ama iki kez giriş­tiği Mısır saldırısı başarısızlığa uğra­dı. Cemal Paşa, Osmanlı toprakları­nı savunmaya çalışırken Arapların, Yahudilerin ve Hıristiyanların ihane­tine uğradı. 4. Ordu cephesi sarsılın­ca, Suriye ve Filistin İngilizlere geç­ti. Harekâtın başarısızlıkla sonuçlan­ması üstüne, Cemal Paşa görevden alındı. 1917 sonlarında İstanbul’a ge­len Cemal Paşa, İttihat ve Terakki Ce­miyeti’nin genel merkezinde kendini savunarak, harekâtın başarısız olma­sında suçu bulunmadığını kanıt­ladı.

Birinci Dünya savaşı Osmanlı İmpa­ratorluğumun yenilgisiyle sonuçla­nınca, Cemal Paşa arkadaşlarıyla bir­likte yurt dışına gidip önce Berlin’e, ardından da Münih’e yerleşti. Bir sü­re sonra da S.S.C.B ’ne geçerek, Türkistan’a dağılan tutsak Türk su­baylarını Taşkent’te toplayıp, onları halkı aydınlatıp bilinçlendirmekle gö­revlendirdi.

Enver Paşa’nın Türkistan’a gelmesin­den sonra Tiflis’e geçen ve Afgan or­dusunu yeniden düzenlemek için Af­ganistan’a gitme hazırlıkları yapan Cemal Paşa, 22 Temmuz 1922’de Er­meni komitacıları tarafından Tiflis’te öldürüldü.

Edebiyata ve bilimsel çalışmalara da ilgi duyan Cemal Paşa’nın Plevne Mü­dafaası (1898) ve Cemal Paşa Hâtıratı 1913-1922 (1923;1958’de Hatıralar adıyla yayımlandı) adlı kitapları var­dır.

Hadi Paylaş!