Fransız Gökbilimcisi Le Verrier ve Neptün’ün Bulunması

Fransız gökbilimcisi (Saint-Lö, 1811-Paris, 1877).
Saint-Lö ve Caen’da öğrenim gördük­tün sonra Ecole Polytechnique için ha­zırlanmak üzere Paris’e geldi, 1831’de girdiği bu okulu bitirince tütün ekspe­ri oldu ve bir ara kimya ile ilgilendi. 1837’de eski matematik öğretmenle­rinden birinin kızı ile evlendi. Bu dö­nemde kendini tümüyle gökbilime, özellikle de gök mekaniğine vermeye karar verdi.

Neptün’ün Bulunması

Neptün’ün bulunması için yapılan ça­lışmaların başlangıcı 13 Mart 1781’de William Herschel’in Uranüs’ü bulma­sına kadar uzanır: Uranüs’ün çizelge­leri düzenlenince, gökbilimciler, göz­lenen konumların hesaplanan konum­larla çakışmadığını gördüler. Gökbilimci Alexis Bouvard 1821’den başlayarak Uranüs’ün bu düzensiz hareketinin “herhangi yabancı bir et­kiden” ileri gelip gelmediğini düşün­dü ve 1783’ten 1820’ye kadar yapılan gözlemlerden yeni gökgünlükleri oluş­turdu.

1830’da,gözlenen ve hesapla­nan konumlar arasmdaki fark 20 yay saniyesini geçiyordu. Yeğeni Eugene Bouvard onun yerini alarak araştır­maları sürdürdü ve hesaplarını doğ­ruladı. Bir başka Fransız gökbilimci­si Arago da Uranüs’ün, Jüpiter ve Sa­türn’ün bozucu etkilerinden başka bozucu etkilere uğrayıp uğrayamayacağını, böyle bir etkiye uğradığında bo­zucu cismin göğün hangi bölgesinde bulunduğunun ortaya çıkarılıp çıkanlamayacağı sorununu saptadı ve çö­zümün araştırılmasını 1845’te iyi bir hesap uzmanı olan Le Verrier’ye ver­di.

Le Verrier bir yıldan daha kısa bir sü­re içinde sorunu çözdü ve durumu 18 Eylül 1846’da gökbilimci Galle’a yaz­dı. Galle’ın yönettiği Berlin gözleme­vi göğün söz konusu bölgesinin bir ha­ritasını çıkardı; 23 Eylülde, Gaile, dür­bününü belirlenen doğrultuya yönelt­tiğinde, orada, haritada bulunmayan 8. kadirden bir gökcismi gözledi. Bumi izleyen günlerde gökcismi, çevre­sindeki yıldızlara göre yer değiştiri­yordu. Böylelikle bunun bir gezegen olduğu kesin olarak anlaşıldı ve buna Neptün adı verildi. Le Verrier de bi­lim çevrelerinde iyice tanındı.

Bu başarının aslında İngiliz gökbilimci Adams ile paylaşılması gerekirdi. Çünkü aynı dönemde Adams da aynı soruna eğilmiş ve aynı sonucu bul­muştu. Ama Greenwich gözlemevinin gökbilimcileri Adams’ın kendilerine verdiği bilgileri ciddiye almadılar ve belirlediği bölgeye teleskoplarını bile yöneltmediler. Le Verrier, tartışma götürmeyen hesapçı yeteneğiyle oldu­ğu kadar, o zamanlar çevresindeki in­sanlarla geçimsizliğiyle de tanınmak­taydı. 1854’te Paris gözlemevinin mü­dürlüğüne atanan Le Verrier, gözle­mevinde çalışan gökbilimcilerle anla­şamaması üzerine 1870’te görevinden alındı. Ama 1873’te yeniden göreve alındı ve bundan sonraki zamanını çevresindeki insanlarla çatışmaktan çok gök mekaniğine ayırdı.

Hadi Paylaş!