İsviçre meclis hükumeti devlet sisteminin özellikleri Nelerdir?

İsviçre meclis hükumeti devlet sisteminin özellikleri Nelerdir? İsviçre devlet işleyiş özellikleri, Anayasa hukuku açısından İsviçre özellikleri olan bir ülkedir. Bu ülke bir yandan federal sistemin, diğer yandan da meclis hükümeti sisteminin uygulandığı demokratik küçük bir ülkedir. İsviçre’ye «Konfederasyon» denilmesine karşın, İsviçre federal bir devlettir.

İsviçre devlet sisteminin özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Federal Anayasa, Federal devletle birer federe devlet olan kantonlar arasındaki ilişkiyi ve görev ayrımını düzenlemiştir. Federal devlet karşısında, kantonlar egemenliklerini belli ölçüde korumuşlardır. Her kantonun ayrı bir anayasası, yasaları, yasama, yürütme ve yargı organları vardır. Kanton Anayasaları Federal Anayasaya aykırı olamazlar. Her birinin halk oylaması sonucu kabul edilmiş olması da gerekir.

Anayasa sistemi, yasama organının üstünlüğüne dayanır. Federal Devletin yasama organı, iki meclisli «Federal Meclis»tir. Yürütme organı ise, Federal Meclisin oluşturduğu «Federal Konsey»dir. İsviçre Federal Devletinin en yüksek organı Fedaral Meclistir. Bu meclis eşit yetkilere sahip iki meclisten oluşur. Bunlardan biri «Devletler Meclisi», diğeri «Ulusal Meclis»tir. Ulusal Meclis ile Devletler Meclisi kuruluş yönünden Amerika Birleşik Devletleri Meclisine benzer.

Devletler Meclisinde her kanton iki üye ile temsil olunur. Temsilcilerin görev süresi ve seçim sistemi kantonlara göre değişmektedir. Ulusal Meclis ise, nüfus esasına göre, nisbi temsil yolu ile seçilen temsilcilerden oluşur. Her iki Meclis de, aynı haklara ve yetkilere sahiptir. Bu iki Meclis, «Federal Meclis» olarak bir arada toplanabilir. Bir tasarının yasa gücünü kazanabilmesi için, her iki Meclisçe kabul edilmesi gerekir. Meclisler görüşlerinde direnirlerse, tasarı veya teklif düşer; yasalaşamaz.
Fedaral Konsey, Federal Devletin yürütme organıdır. Federal Meclis tarafından dört yıl için seçilir. Bir kantonun Federal Konseyde birden çok üyesi bulunamaz. Federal Konsey, Federal Meclis adına, kurul olarak yürütme görevini yerine getirir. Üyeler arasında görev ayrımı vardır. Her üye bir bakanlığın başındadır. Federal Konseye, Konfederasyon Başkanı başkanlık eder; Federal Konsey üyeleri üzerinde özel bir otoritesi yoktur. Federal Konsey, Meclis hükümeti sisteminin tipik bir örneğidir. Bütün üyeler eşit durumdadır ve bir Başbakan yoktur.

Konfederasyon Başkanı, Federal Meclisin birleşik toplantısında, Federal Konsey üyeleri arasından bir yıl için seçilir.

Konfederasyon Başkanının görevleri, parlamenter sistemdeki devlet başkanının görevlerine benzer, bunlar daha çok sembolik görevlerdir.

Yasama ile yürütme arasındaki ilişkiler, İsviçre Devlet sisteminin özelliğini oluşturur. Yasama organı olan Federal Meclis, yürütme organı olan Federal Konseyi, üye seçimi, soru, gensoru yolları ile, hükümeti belli bir konuyu incelemek, ya da bir yasa tasarısı hazırlamakla görevlendirerek, egemenliği altında tutar. Federal Konsey, her yıl etkinlikleri konusunda, Federal Meclise bir rapor sunar. Buna karşılık, Federal Konsey, Federal Meclisi dağıtamaz, toplantıya çağıramaz veya toplantılarını erteleyemez. Federal Konseyle, Federal Meclis arasında bir gensoru dolayısıyla uyumsuzluk çıkması durumunda, Federal Konsey görevden çekilmez; Federal Meclisin Politikasını benimseyerek görevde kalır.

Federal sorunlara ilişkin olmak üzere, bir Federal Mahkeme kurulmuştur. Mahkeme üyeleri, Federal Konseyce seçilir. Federal Mahkemenin görevleri arasında, kantonlar arasında veya kantonlarla Federal Devlet arasında çıkacak uyuşmazlıkları giderme de yer alır.

Yarı doğrudan demokrasi de denen halk oylaması yolu, İsviçre’de geniş bir uygulama alanı bulur. Federal Anayasa değişikliklerinde halk oylaması zorunludur. Federal Meclis tarafından kabul edilen yasalar için, belli sayıda yurttaşın veya belli sayıda kantonun istemesi üzerine halkoylamasına gidilir. Kanton düzeyinde de, halkoylamasma başvurma geleneği vardır. İsviçre’nin bazı küçük kantonlarında doğrudan demokrasi yöntemi de uygulanmaktadır.

Halkoylaması sonucu ile kimi kez Meclis ve hükümet ters düşebilir. Bu gibi durumlarda, Meclisin veya hükümetinin yenilenmesi yoluna gidilmez. Bu durum, İsviçre uygulamasında, Meclisin halkın güvenini yitirdiği anlamına gelmemektedir. Meclis ve hükümet politikalarını, halkoylamasının sonucuna göre ayarlar.

İsviçre’de siyasal partiler, federal olmaktan çok kantonaldir. Kanton düzeyindeki partilerin anlaşmaları ile ulusal düzeyde siyasal partiler oluşmuştur.

Hadi Paylaş!