Anadolu’da birçok Türk beyliği kurulmasına rağmen Osmanlı Beyliği kısa sürede nasıl büyük bir devlet haline geldi? Açıklayınız. Osmanlı beyliğinin kısa zamanda güçlü bir devlet olmasında, coğrafi durumu, Bizans’ın eski gücünü kaybetmesi, Selçuklunun bitme noktasına gelmesi, Osmanlı beylerinin Müslüman olan ve olmayanlara ayrım yapmadan hoşgörü ve adaletli davranmasıdır. Kısaca özeti budur. Konuyu biraz daha detaylandıralım.
Osmanlının kısa zamanda büyümesinin nedenleri
Ertuğrul Bey’in 1281’de ölümü üzerine yerine oğlu Osman Bey geçti. O yıllarda Bizans’ın Anadolu toprakları üzerindeki hakimiyeti zayıflamıştı. Bizans tekfurları (valileri) bölgelerini bağımsız bir hükümdar gibi yönetiyor, halkı ağır vergilerle eziyor, kimi zaman da birbirleriyle savaşıyorlardı. Bizans tarafında bunlar olurken Anadolu tarafında ise Moğollar baskılarını her geçen gün arttırıyorlardı. Moğol egemenliğine girmek istemeyen Türk boyları da Batı Anadolu’daki uç bölgelerine doğru göç ediyorlardı.
Osman Bey, Kayı boyunun başına geçtikten sonra topraklarını genişletti. Eskişehir yakınlarındaki Karacahisar Kalesi ile Bilecik, İnegöl, Yarhisar ve Yenişehir’i topraklarına kattı. Osman Bey, bu arada bölgenin en saygıdeğer kişisi olan Şeyh Edebali’nin kızı ile evlendi. Böylece siyasi otoritesini artırdı ve çevredeki Türkmenlerin katılımıyla beyliğini hızla büyüttü.
Osmanlının Adaletli ve Hoşgörülü Olması
Osmanlı Devleti’nin güçlenmesinde Osmanlı padişahlarının adaletli ve hoşgörülü yönetiminin de rolü vardır. Osman Bey, ele geçirdiği şehirlerde din ayrımı yapmaz ve herkese adaletli davranırdı. Pazar kurulan meydanda kadılık görevi yapar, anlaşmazlıklara çözüm bulurdu.
Hristiyanlar, Osman Bey’in hoşgörülü ve adaletli yönteminden oldukça memnundular. Özellikle Bizanslılar yıllardır aradıkları güven ve huzuru bu dönemde bulmuşlar ve kendi istekleriyle Osmanlı Beyliği’ne katılmışlardı. Osman Bey’e katılanlar yalnızca Bizanslılar değildi. Aşağıda anlatılan olay, Moğol baskısı altındaki Selçuklu Türklerinin de Osman Bey’i bir umut olarak gördüklerinin kanıtıdır.
Osman Bey bağımsızlığını ilan ettiği 1299’dan sonra Bizans üzerindeki baskısını daha da arttırdı. 1302 yılında büyük bir Bizans ordusunu Koyunhisar Savaşı’nda bozguna uğrattı. Bu başarısıyla uçlardaki diğer Türk beyleri arasında öne çıktı. Moğol baskısından kaçarak batıya doğru göç eden Türkmenler de onun etrafında toplanıyordu.
Osman Bey, rahatsızlığı nedeniyle 1320 yılından itibaren beyliğinin yönetimini oğlu Orhan Bey’e bıraktı. Orhan Bey, ilk iş olarak Bursa’yı fethetti ve burayı başkent yaptı. Bizans imparatoru ile yaptığı Maltepe Savaşı’nı kazandı. 1331’de İznik’i, 1337’de de İzmit’i alarak Kocaeli Yarımadası’nın fethini tamamladı.
1345’te ise iç karışıklıklar nedeniyle zayıflayan komşu Karesi Beyliği’ni kendisine bağladı. Osmanlılar bu beyliğin kendilerine katılmasıyla birlikte ilk kez bir donanmaya da sahip oldular. Orhan Bey’in oğlu Süleyman Paşa ve komutasındaki askerler ilk kez bu donanmayla Çanakkale Boğazı’ndan Gelibolu Yarımadası’na geçerek Rumeli’nin fethine başladılar (1353).
Son Yorumlar