Atomlar Birbirine Bağlanabilir?

1. Atomlar Birbirine Bağlanabilir?

Maddelerin taneciklerden oluştuğunu biliyoruz. Acaba maddeleri oluşturan tanecikleri bir arada tutan, nasıl bir etkidir?

Bunun sebebi maddeyi oluşturan tanecikler arasında bir etkileşim olmasıdır. Bu etkileşim sonucundan maddeyi oluşturan parçacıklar bir arada durabilirler.

Buz Kristali madde modeli

Tuz Kristali madde modeli

İyot Kristali madde modeli

Şekil 4.2’deki madde modellerini inceleyiniz. Bu modellerdeki su molekülü H₂O, tuz molekülü NaCl, iyot molekülü I₂ formülleriyle gösterilir. Bu molekülleri oluşturan elementleri ve atom sayılarını belirtiniz. Kimyasal olayları daha önce belirtildiği gibi uzun anlatımla açıklayınız.

H₂O Su Molekülü 2 Atom Hidrojen elementi ve 1 atom Oksijen elemeniti bağlanarak meydana gelmiş bir bileşiktir.

NaCl, Tuz molekülü, 1 atom sodyum elementi ile 1 atom klor elementi bağlanarak meydana gelmiş bir bileşiktir.

I₂ İyot molekülü, 2 atom Iyot elementi bağlanarak meydana gelmiş bir elementtir.

 

İfadelerinizde element atomlarının birbirine bağlanarak bu molekülleri oluşturduklarını söylemiş olmalısınız. Atomlar gerçekte 1. etkinlikte atom ve molekül bağlarında kullandığınız kürdanlar gibi somut bir bağ ile birbirine bağlanıyor mudur?

Kürdanla bağlanır gibi bağlanmıyorlar ancak bağlıymış kadar birbirlerine yakınlar.

Atomlar veya moleküller için “bağlı olma” ifadesi “dokunacak kadar yakın olma” anlamındadır. Acaba bağlı atomların arasındaki uzaklık, atomlar arası bağın kuvvetiyle ilişkili olabilir mi? Bu soruyu cevaplayabilmek için aşağıdaki etkinliği yapınız:

4. ETKİNLİK: Atomlar ve Moleküller Birbirine Nasıl Bağlanır?

Malzeme listesi: İki farklı renkte oyun hamuru, kürdanlar
Amaç: Bağlı atomlar arasındaki mesafe ile bağın kuvveti arasındaki ilişkiyi belirlemek

Etkinliğin yapılışı
• 2-3 kişilik gruplar oluşturunuz.

• Oyun hamuruyla değişik büyüklüklerde toplar yapınız.
• Kürdanların bir kısmını ortadan kırarak iki parçaya ayırınız.
• Yaptığınız atom modellerinden 5-6 tanesini kısa kürdanlarla, yine 5-6 tanesini de uzun kürdanlarla ikişerli bağlayarak molekül modelleri oluşturunuz.
• Kısa ve uzun kürdanlarla yaptığınız molekülleri ayırarak iki grup oluşturunuz.
• Her iki gruba da 5-6 tane aynı büyüklükteki atomları karıştırınız. Tekli atomların hangi gruptaki bağlı atomların arasına daha kolay girdiğini kontrol ediniz. Gözleminizi defterinize yazınız.
• Kısa ve uzun kürdanlı modellerden ikişer tanesinin kürdanlarını kırmaya çalışınız. Uzun ve kısa kürdanlardan hangisinin daha kolay kırıldığını not ediniz.

Sorular

1. Uzun kürdanlı moleküllerde mi, kısa kürdanlı moleküllerde mi bağlı atomların arasına tekli atomlar daha rahat karıştı?

Uzun kürdanlı moleküllerde bağlı atomların arasına tekli atomların girmesi daha rahat olmuştur.

2. Hangi moleküllerdeki kürdanları daha kolay kırarak bağları çabuk ve kolay kopardınız?

uzun kürdanlı mülekülleri daha kolay kırarak bağları çabuk ve kolay kopmuştur.

3. Bağlı atomlar veya moleküller birbirine yakınken mi yoksa uzakken mi aralarındaki bağ daha sağlam olur?

Bağlı atomlar veya moleküller birbirlerine yakınken bağları daha sağlam olmaktadır.

Yaptığımız etkinlik bize bağlı atomların arasındaki bağın kuvvetinin atomlar arasındaki uzaklığa göre değişebileceğini göstermiştir. Atomlar birbirine ne kadar yakınsa aralarındaki bağın da o kadar sağlam olduğunu söyleyebiliriz.