James Prescott Joule Hayatı ve Çalışmaları

İngiliz fizikçisi (Salford, 1818-Sale, Cheshire, 1889),

Sanayici bir ailenin çocuğu olan ja­mes Prescott joule çok genç yaşta, ai­leye ait bira fabrikasının sorumlulu­ğunu üstlendi; ama, içindeki bilimsel araştırma tutkusunun giderek ağır basması nedeniyle yirmi yaşında, bi­ra fabrikasının yönetimini bırakıp İn­giliz fizikçisi Dalton’un öğrencisi oldu, gazların özellikleri üstüne yaptığı laboratuvar çalışmalarında ona yardım etti. Daha sonra magnetizma konu­sunda incelemeler yapmaya başladı, bir elektrik motoru buldu ve magne­tik doyma olayını ortaya çıkardı. 1841’de sürekli bir elektrik akımının geçtiği bir iletkenden çıkan ısı mikta­rıyla ilgili yasayı buldu. Bu durumda, elektrik enerjisi tümüyle ısı enerjisi­ne dönüşmekteydi; W ile gösterilen ısı enerjisi, iletkenin R direnciyle, akımın İ şiddetinin karesiyle ve akımın geçiş süresiyle orantılıdır: W = Rİ2t. Bu for­mülde W joule, R ohm, İ amper ola­rak, t ise saniye cinsinden belirtilir; bu yasa günümüzde joule yasası ola­rak bilinir ve buna denk düşen olay da joule olayı diye tanınır, joule, bu buluşundan sonra kalorinin mekanik eşdeğerini saptamaya çalış­tı: Bu inceleme için düşündüğü deneyler arasında en ilgi çekici olanları, bir yandan, sıvıların (su, yağ, cıva, vb.) dönen paletler yardımıyla hareketi için gereken mekanik enerjinin ölçül­mesi, öte yandan, çıkan ısı miktarının bulunması için bu harekete denk dü­şen sıcaklık yükselmesinin kaydedil­mesidir. joule böylece, yapılan işle çı­kan ısı miktarının oranının sabit oldu­ğu belirledi ve 1847’de, 1.000 kalori­nin üretilmesi için yaklaşık 4.238 jou­le’a eşdeğer bir mekanik enerjinin harcanması gerektiğini gösterdi (o dö­nemde enerji birimi joule değil, kilogram-metre denen bir birimdi; bu birim 9,81 joule’a denk düşüyordu). Bu değer günümüzde kabul edilen de­ğerden (4 185, 5 j) pek fazla farklı de­ğildir.

joule’un, enerjinin korunumu üstünde­ki çalışmaları o dönemin bilginlerin­ce pek iyi karşılanmadı ve sonuçları­nın kabul edilebilmesi için araştırıcı­nın on yıldan fazla bir süre direnme­si gerekti.

joule ayrıca, tükel gazların enerjiyle ilgili niteliklerini ve özellikle bir gazın, dış ortamla iş alışverişi olmaksızın genleşmesini inceledi ve tükel bir ga­zın iç enerjisinin yalnızca gazın sıcak­lığına bağlı olduğunu ortaya koydu. 1850’de Royal Society of London’a üye seçilmiş olan joule’un yayımladı­ğı çok sayıdaki inceleme yazısı 1884’de Scientific Papers (Bilimsel Yazılar) adıyla derlendi

joule iş ve enerji birimidir ve uygu­lanma noktası kuvvet doğrultusunda

1 metre uzağa giden 1 newtonluk bir kuvvetin yaptığı işi gösterir.

1   joule = 10’ erg.

Hadi Paylaş!Share on FacebookTweet about this on TwitterShare on Google+Share on RedditPin on Pinterest

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.