Kanada Ekonomisi

XX. yy’a kadar Kanada ekonomisinin te­melini tarım oluşturuyordu. Günümüz­de Kanada Ekonomisi ise halkın ancak % 7’si tarım ke­siminde çalışır, ama makineleşme sa­yesinde, tarım alanındaki üretimin ar­tış hızı kesilmemiştir ve tarım iktisat­ta hâlâ önemli bir yer tutar. Bu üreti­min % 90’ı iç kesimlerdeki ovalardan, Büyük Göller yöresinden ve Saint Lawrence dolaylarından sağlanır. Ba­tıda yaygın buğday tarımı yapılır, çok geniş ve ileri düzeyde makineleştiril­miş çiftliklerde sığır yetiştirüir. Buna karşılık, Saint Lawrence vadisi ve Bü­yük Göller yöresi yoğun ve çeşitli ta­rımda uzmanlaşmıştır; burada süt sanayisi başta gelir, bunu tütün, üzüm, patates, meyve ve sebze tamamlar. Prens Edward adası ve Atlas Okyanu­su eyaletleri, patates yetiştiriciliğiy­le ünlüdür. İngiliz Kolombiyası vadi­lerinde meyve ve sebze yetiştirilir. Gü­nümüzde Kanadalıların büyük çoğun­luğu sanayi kesiminde çalışır. Tıpkı A.B.D. gibi, Kanada da çok ileri dü­zeyde teknolojilerden yararlanan bir sanayi gücüdür. Bu sanayi büyük kentlerde, özellikle de Saint Lawren- ce iktisadi ekseninde toplanmıştır: Hamilton-Toronto-Montreal-Quebec. Kanada sanayisinin ürünleri çok çe­şitlidir; en önemlileri gazete kâğıdı, iş­lenmiş metaller, çelik, petrol ve yan ürünleri, besin maddeleri, makine, otomobil, elektrikli gereçler, elektro­nik donanımdır.

Ülkede 1974’ten bu yana, petrol ara­ma ve çıkarımına (ham petrol, doğal gaz), propan, pentan ve bütan üreti­mine hız verilmiştir; bu arada, enerji bunalımım belli bir ölçüde karşılamak için Kanada, metanol üretmeye (odun­dan ve doğal gazdan) başlamıştır; bu ürün karayolu taşımacılığında çok dü­şük bir fiyatla ülke gereksiniminin %25’ini sağlayabilecek güçtedir. Kanada, doğal kaynakları en zengin ülkelerdendir. Bu durum ülkenin tüm illerinde görülür. Ülke yüzölçümünün aşağı yukarı yarısı ormanlarla kaplı­dır. Quebec’ten en çok kâğıt hamuru elde edilir: Dünya gazete kâğıdı üre­timinin % 50’si Kanada’dan sağlanır. Ülkede elde edilen kerestenin çoğu İngiliz Kolombiyası’nda üretilir: En tanınmış ağaç türü Douglas çamıdır. Ülke topraklarının yalnızca % 7’si ekilebilir. Başlıca tarım bölgeleri, İn­giliz Kolombiyası’nda Okanagan ve Peace ırmağı vadileri, orta ovaların geniş bozkırları, Saint Lavvrence’in alçak toprakları, Prens Edvvard adası tepeleri ve Fundy körfezi kıyılarıdır. Kanada kalkanı maden bakımından çok zengindir: Bakır; demir; altın; çinko; kurşun; gümüş; kobalt; titan­yum; uranyum. Apalaşlar bölgesin­den amyant ve kömür çıkarılır. Orta ovalarda, petrol ve doğal gaz bulu­nur. Nikel, amyant ve platin üreti­minde Kanada dünya birincisidir; uranyumda ikinci, alüminyum, altın, kobalt ve çinkoda üçüncü gelir. Çok sayıda akarsu, tükenmez bir elektrik enerjisi kaynağıdır (Kanada, hidroe­lektrik enerji üretimi açısından da dünya birincisidir). Ülkedeki elektri­ğin % 90’ı bunlardan sağlanır. En önemli barajlar Saint-Lawrence, Niagara, Manicouagan, Hamilton, Saint-Maurice, Kootenay, Columbia ve Kitimat ırmakları üstünde kurulmuş­tur.

Hem batıda, hem doğuda, Kanada dünyanın en bereketli balıkçılık böl­gelerine yakındır. Newfoundland sığlıklarında morina, ringa, uskum­ru, Atlas Okyanusu’nda som (ya da somon) balığı, ıstakoz, vb. avlamr. İngiliz Kolombiyası kıyılan boyunca ünlü Büyük Okyanus som balığı, çe­şitli kabuklu deniz hayvanları yaka­lanır. Tatlı sularda en çok alabalık ve tumabalığı tutulur. Avcılık da hâlâ etkinliğini korumaktadır; kürk tica­retinin Kanada’nın tarihine yön ver­diği bir gerçektir. Çok sayıda Kızılde­rili ve Eskimo, geçimini hâlâ bu yol­dan sağlar. Kanada günümüzde gene dünyanın başta gelen vizon, kastor, kakum (hermin) ve tilki kürkü üreti­cisidir.

Topraklarının çok geniş, ikliminin çok sert olması nedeniyle, Kanada yol ve ulaşım ağını çok etkin duruma getirmek zorunda kalmıştır. Demir­yollarının uzunluğu 95 000 (1992) km’ye yaklaşır; ülkede dolaşan mal­ların % 50’si demiryoluyla taşınır. Karayolu ağı da oldukça önemlidir: 850 000 (1992) km’lik yol ağının içi­ne, bir okyanustan öbürüne varan Transkanada da girer. Ülkede uçağın önemi ve işlevi giderek artmaktadır. Montreal uçakla Toronto’dan 1 saat, Vancouver’den 3 saat uzaktadır. Ka­nada deniz filosunun 30 000 gemisi dünyanın geri kalan kesimiyle ülke­nin en büyük limanları arasında bağlantıyı sağlar: Bunlar Montreal, Van­couver, Septiles (Seven Islands), Halifax’tır.

Hadi Paylaş!