İtalya Ekonomisi ve Ulaşım Yolları

İtalya Ekonomisi

İtalya’da Tarım: Tarım kesiminde etkin nü­fusun % 10’u çalışır. Po ovasında, toprakların nemliliğine göre pirinç, yemlik bitkiler, mısır, şekerpancarı, hattâ meyve ağaçlan yetiştirilir. Tos­cana ve Umbria’da çok sayıda küçük tarım işletmesinde yoğun çeşitli tarım yapılır. Güney İtalya çelişkiler alanıdır; Elverişli otlaklardan yok­sun, kıraç dağlar; sulak bostanlar; tu­runçgillerin yetiştirildiği bahçeler; zeytinlikler ve bağlar; tahıl tarlaları, İtalya çok büyük bir tahıl üreticisidir: Buğday ürünü 9,3 milyon t’u (1992), mısır 9 milyon t’u, pirinç 1 milyon t’u bulur, İtalya aynı zamanda A.E.T’nun başlıca meyve ve sebze üreticilerindendir. Çoğu yağ yapımı­na aynlan 5-6 milyon t zeytin, 3 mil­yon t turunçgil, 3,5 milyon t elma armut, 1,2 milyon t şeftali üretir. 11 milyon t’u (1991) aşkın üzümden el­de ettiği 65 milyon hl şarapla İtalya dünyanın bir numaralı şarap üretici­sidir.

Kuzey İtalya’da Ferrara’da bir fabrika

Ülkede hayvancılık da önemli yer tu­tar; ama yetersizdir: Kuzey İtalya’da sağmal inek (peynir), kasaplık sığır ve dana, süt tesislerinin artıklarıyla beslenen domuzlar yetiştirilir; Gü­ney İtalya’daysa koyun, keçi beslenir.

İtalya’da Sanayi: İtalya ilk sanayi devrimine demir ve kömür eksikliği nedeniyle güçlükle katılabildi ve sanayi gelişi­mi XX. yy’ın başlarında, Alpler’deki hidroelektrik kaynakların düzenlen­mesi, petrol ve metan gazı yatakları­nın bulunmasıyla başladı. İtalya sa­nayisinin büyüme hızı A.E.T’ndaki en yüksek oranlara erişti; hattâ “İtal­yan mucizesi”nden söz edildi. Ama 1968’den başlayarak ağır bir buna­lım başgösterdi. Ülke yaşamının her düzeyinde bütün yapıların köhneleş­tiği hissediliyordu; ayrıca sanayileş­miş ülkelerde hem enerji bunalımı­nın, hem de öbür maden kaynakla­rıyla ilgili bunalımın görüldüğü bir dönemde, hammadde eksikliği olan­ca ağırlığıyla kendini duyuruyordu. Sanayi üretimi, 1973’ten başlayarak düştü; liret de çok büyük oranda de­ğer yitimine uğradı. Bununla birlikte 1980 yıllarının başında durum yeni­den hızla’düzelmeye başlayıp, ikinci bir “mucize” gerçekleşirken, katışık­lı ulusal/gelir (1992’de 844 milyar do­lar) açısından ülke, A.E.T. üyeleri arasında üçüncü sıraya yükseldi; ay­nı zamanda da, dünyanın sanayileş­miş ülkeleri sıralamasında altıncı sı­raya yerleşti.

İtalya’nın enerji kaynakları, elektrik üretimi bir yana, önemsizdir. Elek­trik en çok akarsulardan (Alpler’de ve Apenninler’de barajlar) elde edilir; ama birkaç termik, hattâ jeoter­mik (Lardarello) santral da vardır. İtalya’nın ancak 250.000 t üretebildi­ği kömür açığı, A.B.D’nden kömür alınarak kapatılır. Sicilya ve Po ova­sında (Cortemaggiore) çıkarılan pet­rol (26.782.000 varil; 1991] ve doğal gaz (14,5 milyar m³; 1992] da yetersiz kalır; bu nedenle İtalya yurtdışından petrol ile doğal gaz satın almak zo­rundadır. Gerek limanlarda (Cenova, Porto Marghera, Taranto, La Spezia, Napoli], gerek büyük çıkarım mer­kezlerinin ve kentlerin yakınlarında (Milano, Ravenna, Cortemaggiore, Roma, Ragusa] güçlü rafineriler ku­rulmuştur. Çok sayıda ve çeşitli ma­den yatakları varsa da, çıkarılan mik­tar önemsizdir; zaten tümü de azal­maktadır. Taşkömürü ve demirden yoksun olan İtalya, demir-çelik tesis­lerini düzenli olarak kıyılara kur­muştur; ayrıca fazla hammadde dışa­lımı gerektirmeyen, buna karşılık ürünleri kârlı olan ve dış pazarlara kolaylıkla gönderilebilen ileri sana­yilere yönelmiştir: Otomobil (Torino’da Fiat, Milano’da Alfa Romeo]; yazı ve hesap makineleri (Olivetti, Necchi]; elektrikli ev aletleri; vb. El­den geldiğince ulusal hammaddeler­den yararlanan kimya sanayileri hız­la büyümüş, mali açıdan (Montecatii, Pirelli) ve coğrafi bakımdan (Mila­no bölgesi] belli merkezlerde yoğunlaşmıştır. İki geleneksel kesim, doku­ma ve besin sanayileri de gene önem­li bir yer tutar: Dokuma sanayisinde çalışan 88.000 dolaylarında işçi, yün (Piemonte, Veneto) pamuk (Lombardia], ipek (Lombardia) ve yapay do­kuma (Milanese dolayları] işler; be­sin sanayisi gerek iç, gerekse dış pa­zarlara çalışır.

İtalya Ulaşım ve Ticaret Yolları

Dış ülkelerle ticaretini kolaylaştır­mak, aynı zamanda bölgelerini içine kapanıp kalmaktan kurtarmak ama­cıyla, İtalya çok erkenden demiryolu ve karayolu ağını düzenlemeye baş­lamış, Alpler’i aşmak için tüneller ya­pımına büyük ölçüde katılmış ve ya­rımada kesiminde uzun yollar yapmıştır. Günümüzde İtalya’nın yakla­şık 20.000 km’lik (1992] bir demiryo­lu ağı vardır; bunun 9.462 km’si elek­trikli tren yoludur; 30.1841 km’lik ka­rayolunun 5.000 km’den fazlasıysa otoyoludur. Bellibaşlı limanlar Ceno­va, Sicilya’da Augusta ve Trieste’dir. Ulaşım yollarının nitelikli oluşu, İtal­ya’nın doğal güzellikleri ve sanat hâ­zineleriyle birleşince, turizmin geliş­mesine yol açmıştır (ülkeye yılda 30 milyon turist gelir). Önemli girdi kay­nağı olan bu etkinlik, ödemeler den­gesini sağlamaya yardımcı olmakta­dır. Başlıca dışalım maddeleri petrol ürünleri, madenler, besin ve dokuma ürünleridir; dış satım ürünleri arasın­daysa otomobil, işlenmiş ürünler, şa­rap ve meyve başta gelir. İtalya’nın başlıca ticaret ortakları A.E.T. ülkele­ri ve A.B.D’dir.

Hadi Paylaş!