Kayaç Nedir? ve Madenler ile Arasındaki ilişki

Kayaç Nedir?

yer kabuğu

Canlıların dünya üzerinde yaşadığı tabakaya yer kabuğu denir. Yer kabuğunda dağlar, vadiler ve ovaların olduğu karasal bölgelere kara tabakası adı verilmektedir. Yeryüzünde yaşadığımız kara tabakası temel olarak kayaçlardan oluşur. Kayaçlar çok sayıda mineralin birikmesi ile oluşur.

Marketten aldığınız içme suları ve maden sularının ambalajlarında bazı mineral isimlerinin yer aldığını fark etmişsinizdir. Mineraller sadece içtiğimiz sularda değil; toprakta, tükettiğimiz besinlerde ve daha birçok yerde bulunur. Kayaçları birbirinden farklı yapan yapısındaki minerallerdir. Bilim insanlarının yapmış oldukları araştırmalar sonucunda, yer kabuğunun yapısında binlerce mineral çeşidi olduğu ortaya çıkmıştır. Kalsiyum, potasyum, sodyum, magnezyum, bor, kuvars ve kalsit mineral çeşitlerine örnek olarak verilebilir. Minerallerin sertlik, ufalanabilirlik, boşluklu yapı, renk ve parlaklık gibi özellikleri kayaçların sınıflandırılmasını sağlamıştır.

Kayaçlar, gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkı veya rüzgâr gibi hava olaylarıyla parçalanır. Böylece bazen küçük parçalar hâlinde doğrudan parçalanırken bazen de büyük kaya parçalarına, sonra taş, ufak çakıl parçalarına ve daha sonra kum taneciklerine kadar parçalanabilir. Kayaçların ufalanması sonucunda ise toprak oluşur.

Kayaçlarla madenler arasındaki ilişki

Yer kabuğunun derinliklerinden çıkan ve ekonomik değeri olan kayaçlara maden adı verilir. Bir başka ifadeyle, madenler ekonomik yönden değer taşıyan minerallerdir. Altın, bakır, krom, gümüş, bor, cam, civa, demir, kurşun, linyit ve mermer madenlere örnektir. Maden ocaklarından taş ve toprakla karışık olarak çıkarılan madenler, öncelikle ekonomik değeri olmayan taş ve topraklardan arındırılarak ham madde durumuna getirilir. Daha sonra bu ham maddeler fabrikalarda işlenerek çeşitli araç, gereç ve eşyaların üretiminde kullanılır. Ülkemiz madenler açısından oldukça zengindir.

Mutfaklarda kullandığımız tencere, tava, kaşık, çatal gibi metal eşyalar; bardak, sürahi gibi cam eşyalar; inşaatlarda kullanılan demir çubuklar ve metal kapıların yapıldığı sac levhaların ham maddesi madenlerdir.

Madenler, teknolojinin birçok alanında kullanılmaktadır. Teknolojinin ilerlemesinin temelinde madenlerin birçok özelliğinin zamanla keşfedilerek üretime kazandırılması yatmaktadır. Otomobil, uçak ve uzay aracı gibi birçok ürünün yapım ve çalıştırılmasında madenlerden faydalanılmaktadır.

Madenciler, eski zamanlarda kazıları genellikle yeşil alanların olmadığı çorak arazilerde yapıyorlardı. Bu nedenle halk arasında “Maden olan yerde ot bitmez.” şeklinde bir yaygın görüş vardı. Fakat zamanla teknolojinin de gelişmesiyle bitki örtüsünün yoğun olduğu yerlerde de maden olabildiği ortaya çıktı. Böylece, bu anlayış değişmiş oldu. Buradan da anlaşılmaktadır ki bir görüşün halk arasında yaygın olması, o görüşün her zaman bilimsel olduğu anlamına gelmez.

Hadi Paylaş!Share on FacebookTweet about this on TwitterShare on Google+Share on RedditPin on Pinterest

Comments

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.