Marmara Bölgesi Ekonomisi ve Geçim kaynakları

Yüzey şekilleri ve iklimi yer yer bü­yük ölçüde değişen Marmara bölge­sinde tarımda da büyük bir çeşitlilik gözlenir. Ekili alanlar arasında tahıl tarlaları başta gelir. Bölgenin hemen her yanında (ama en çok Tekirdağ ve Bilecik illerinde) ekilen ve alman ürün bakımından ön sırada yer alan buğday üretimi, Türkiye buğday üre­timinin % 15’ini aşar. Arpa çoğu yer­de buğdaydan sonra gelir; Türkiye arpa ortalamasının % 4’ünü Marma­ra bölgesi yetiştirir. Bölge, mısır üre­timi bakımından Karadeniz bölge­sinden sonra Türkiye’de ikinci sıra­dadır: Türkiye mısır üretiminin % 30’u bu bölgede yetişir. Pirince böl­genin her yanında raslanmaz. Mar­mara bölgesinde pirincin sürekli ola­rak ekildiği iki yer, Aşağı Meriç ovası ve Bursa ovasıdır.

Marmara bölgesinde tahıl ekimin­den sonra en büyük yeri yaş ve kuru sebzeler yetiştiren alanlar kaplar. Sebze ve meyve bahçeleri İstanbul çevresinde, İzmit körfezi kıyılarında, Güney Marmara ovalarında geniş yer tutar. Türkiye soğan üretiminin 1/3’i bu bölgeden sağlanır. Trakya’da ve Güney Marmara’da kavun, karpuz bostanları çok yer tutar. Baklagiller­den bakla, fasulye, nohut başta gelir. Sanayi bitkileri arasında şekerpanca­rı ilk sırayı alır; bölgedeki şeker fabri­kalarının açılmasıyla ekim alanı ge­nişlemiştir: Başta Sakarya ve Bursa il­leri olmak üzere bölgenin bütün ille­rinde şekerpancarı ekilir. Tütün eki­mi bakımından bölge Türkiye’de üçüncü sıradadır. Tütün ekiminde Bursa ili başta gelir. Tütün ekilen öbür iller Balıkesir, Çanakkale, Sa­karya ve Kocaeli’dir. Pamuk en çok Balıkesir ve Bursa illerinde, daha az olarak da Çanakkale, Sakarya, Bilecik illerinde ekilir. Keten, liflerinden do­kumacılıkta yararlanmak için ekilir. Bu bakımdan Kocaeli ilinin üretimi önemlidir. Yağ bitkilerinden Türki­ye’nin ayçiçeği ürününün % 70’ten çoğu Marmara bölgesinden sağlanır; bu alanda Edirne, Tekirdağ, Kocaeli, Balıkesir, Bursa illeri başta gelir. Dikili alanların büyük bölümünü zeytinlikler kaplar; ikinci sırada üzüm bağları, meyve bahçeleri yer alır. Zeytinlikler, kapladıkları alan bakımından Ege bölgesinden sonra ikinci gelir. İzmit körfezi güney kıyı­larında ve Gemlik körfezi kuzey kıyı­larında pek çok zeytinliğe raslanır. Üzüm bağlan bölgenin bütün illerin­de bulunur; ama başta Bursa ili gelir. Ayrıca İzmit körfezi kıyısında, İznik çevresinde, Trakya’nın Marmara kı­yılarında, Güney Marmara ovaları­nın çevresinde de bağlar geniş yer kaplar. Meyve bahçeleri bölgenin her yanında görülür; ama en çok Bursa çevresinde ve İzmit körfezi kıyıların­da yer alır.

Kalabalık bir nüfusa sahip olan böl­gede, et, süt ve hayvansal besinler çok tüketilir. Bu nedenle hayvancılık önemlidir; ama otlak alanları azdır. Büyükbaş hayvanlardan en çok sığır beslenir; süt ve tereyağı ürünleri için sürekli istek bulunur. Genellikle çe­kim hayvanı olan mandalar, bölgede özellikle süt hayvanı olarak yer alır. Motorlu taşıtların artması taşıma hayvanı olarak atların sayısını geri­letmiştir; ama bazı köylerde eşek hâlâ geleneksel rolünü oynamaktadır. Küçükbaş hayvanlardan koyun sayı bakımından başta gelir. Bölgede, ko­yunun kıvırcık ve dağlıç türleri bes­lenir. Keçi sayısı gittikçe gerilemek­tedir. Yaygın tür kılkeçisidir. Kümes hayvanlan et ve yumurtası için çok yetiştirilir. En çok Çanakkale, Balıke­sir, Tekirdağ illerinde yapılan arıcı­lıktan oldukça yüksek bir verim alı­nır ve birkaç çeşit bal elde edilir. Özellikle Bursa, Bilecik, Sakarya, Ba­lıkesir ve Kocaeli illerinde yapılan ipekböcekçiliğiyse eski önemini yi­tirmiştir.

Marmara bölgesi yeraltı kaynakları bakımından zengin sayılmaz. Linyit oldukça yaygındır: Trakya’da Ergene havzasının güney kesiminde, Çatal­ca yöresinde, Güney Marmara bölü­münde Çan yakınlarında ve Bilecik yöresinde linyit yatakları vardır. Bor yatakları, bölgenin en önemli made­nidir: Susurluk güneyinde Azizi­ye’de ve Sultançayırı dolaylarındaki yataklar işletilmiştir. Tungsten (volf­ram) madenine Kazdağı batısında ve Uludağ’da raslanır (Uludağ’daki önemli yataklar işletilmektedir). Baş­lıca manganez yatakları Istranca ke­siminde Armutlu’da ve Mudanya ya­kınındadır. Balıkesir’in kuzeybatı­sında Balya’da arsenik yatakları işle­tilmektedir. Mermer Bilecik, Bozü­yük dolayları, Hereke ve Kapıdağ’da çıkartılır. Ayrıca Kapıdağ ve Armut­lu yarımadalarında granit ocakları vardır.

Marmara bölgesi, Türkiye’nin sanayi bölgelerinin başında gelir. İstanbul gibi büyük bir kentin varlığı bunda önemli rol oynar. İstanbul-İzmit ara­sında Marmara denizi kıyısı boyunca sürekli bir sanayi şeridi oluşmuştur. Bunun dışında sanayi etkinlikleri Adapazarı, Bursa ve Balıkesir illeri­nin çevrelerinde yoğunluk kazanır. Çeşitli sanayi kollarına bakılacak olursa, besin sanayisinin başta geldi­ği görülür. Şeker fabrikaları Alpullu, Adapazarı, Susurluk’ta yer alır. İs­tanbul, Çanakkale, Bursa’da sebze ve meyve konserveciliği gelişmiştir. İçki sanayisi alanında, İstanbul’da rakı, bira, Tekirdağ, Mürefte ve Bozcaa­da’da şarap yapımı sayılabilir. Pey­nircilik Bursa, Balıkesir ve Edirne’de gelişmiştir. En önemli tütün fabrika­ları İstanbul’dadır. İstanbul ve bazı kentlerde dokuma fabrikaları bulu­nur. Deri fabrikaları İstanbul’da ge­lişmiştir. Dokuma ve deri fabrikaları çok sayıda giyim eşyası sanayisini besler. Maden sanayisi, madeni eşya, makine yapımı, elektrik malzemesi yapımı, taşıt sanayisi, gemi yapım ve onarımı gibi kolları içerir. Çan ve Tuzla’da seramik fabrikaları, Paşabahçe ve Çayırova’da cam fabrikala­rı, bölgenin çeşitli yerlerinde çimen­to fabrikaları, İzmit’te selüloz kâğıt fabrikası vardır. Kimya sanayisinde tıbbi ve tarımsal ilaç sanayisi, boyalar, kimyasal gübre, sabun yapımı ge­lişmiştir. Tütünçiftlik’te petrol rafi­neri tesisleri yer alır.

Hadi Paylaş!Share on FacebookTweet about this on TwitterShare on Google+Share on RedditPin on Pinterest

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.