1982 Anayasası için Kurucu Meclis Nasıl Oluştu? Özellikleri Nelerdir? Milli Güvenlik Konseyi, 29.6.1981 de çıkardığı bir Yasa ile, kendisinin de içinde yer alacağı bir Kurucu Meclis kurulmasını öngörmüştür. 23 Ekim 1981 de göreve başlayan Kurucu Meclisin amacı, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin varlığı ve bağımsızlığı, milletin ve ülkenin bütünlüğünü korumak, toplumun huzurunu tesis etmek, sosyal adalet ve milli dayanışma anlayışı içinde, bütün vatandaşların insan haklarından eşitlik ilkesine göre, yararlanmasını sağlamak, ve hukukun üstünlüğünü sağlamak demokratik, hukuk lâik devletinin kurulması için, gereken hukuki düzenlemelerle Anayasayı, seçim ve siyasi partiler kanunlarını çıkarmaktır.
Kurucu Meclisin özellikleri
a) Kurucu Meclis, Milli Güvenlik Konseyi ile Danışma Meclisinden oluşmuştur.
b) Yasama yetkisi, Kurucu Meclise bırakılmıştır. Kurucu Meclis içinde Milli Güvenlik Konseyinin yetkisi, Danışma Meclisine göre daha geniş tutulmuştur. Kurucu Meclisin işlemleri üzerinde son sözü söyleme yetkisi Milli Güvenlik Konseyinde olduğu gibi, gerekli görülen hallerde, Milli Güvenlik Konseyi yasama yetkisini, Danışma Meclisinin katkısı olmadan da tek başına kullanabilecektir. Uygulamada, istisnai de olsa bu yola başvurulmuştur.
c) Danışma Meclisi, genel oya dayanan, seçimle kurulmuş bir Meclis değildir. 160 üyeden oluşan bu Meclisin, 120 üyesi, her il valisinin saptadığı adaylar arasından Milli Güvenlik Konseyince, 40 üyesi de, doğrudan doğruya Milli Güvenlik Konseyince seçilmiştir.
d) Danışma Meclisinin oluşma biçimi ve yapısı, toplumun tüm katmanlarını temsil edecek nitelikte değildir. Danışma Meclis üyelerinin üç özelliği dikkati çekmektedir: Bunlardan biri, 11 Eylül 1980 de herhangi bir siyasal partiye üye olanlar, Danışma Meclisi dışında bırakılmıştır; İkincisi, Danışma Meclisi üyelerinin büyük bir bölümü «bürokrat» kökenlidir; Üçüncüsü de, yüz altmış üyesinden üçü dışında tüm üyeleri yükseköğrenim görmüş kişilerdir.
e) Danışma Meclisi üyelerine de, genel seçimle işbaşına gelen milletvekilleri gibi, görevlerini bağımsız olarak yürütebilmeleri için, bazı güvenceler tanınmıştır. Bunlar da, dokunulmazlık hakkından yararlanmışlardır.
f) Danışma Meclisi üyelerinin en az on üyenin imzası ile, yasa teklifleri verme yetkileri vardır. Bu yetki ayrıca, Milli Güvenlik Konseyi üyelerinin her birine de tanınmıştır.
g) Kurucu Meclisin yasama görevini yerine getirirken, yasa tasarı ve önerilerinin, önce Danışma Meclisinde, sonra da Milli Güvenlik Konseyinde görüşülmesi, bir tasarının yasa niteliğini alabilmesi için, Milli Güvenlik Konseyince kabul edilmesi ve Resmi Gazete’de yayınlanması yöntemi benimsenmiştir.
h)Bakanlar Kurulunun, yalnız Milli Güvenlik Konseyine karşı sorumlu olması kuralı, bu dönemde de aynen korunmuştur.
Son Yorumlar